പ്രചാരകന്റെ ഖുറ്‌ആന്‍ പോസ്റ്റിനുള്ള കമന്റ്‌

ഞാന്‍ ഈ പോസ്റ്റില്‍ കുറച്ചുദിവസം മുന്‍പ്‌ ഒരു കമന്റിട്ടിരുന്നു. കമന്റ്‌ മോഡറേഷന്‍ കാരണം അത്‌ ഉടനെ ദൃശ്യമായില്ല. പക്ഷെ ദിവസങ്ങള്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടും അത്‌ ഇപ്പോഴും ദൃശ്യമായിട്ടില്ല. എന്റെ കമന്റ്‌ പ്രസിദ്ധീകരിക്കാന്‍ ആ ബ്ലോഗറ്ക്ക്‌ താല്‍പര്യമില്ല എന്നാണെനിക്ക്‌ തോന്നുന്നത്‌. പക്ഷെ എനിക്ക്‌ താല്പര്യമുണ്ട്‌. അതുകൊണ്ട്‌ അത്‌ ഇവിടെ കൊടുക്കുന്നു:

അറ്ത്ഥമറിയാതെ ഖുറ്ആന്‍ ഓതുന്നത്‌ മുട്ടത്തുവറ്ക്കിയുടെ നോവല്‍ വായിക്കുന്നതിന്‌ തുല്യമല്ല. നേരേമറിച്ച്‌, മുട്ടത്തുവറ്ക്കിയുടെ നോവല്‍ വായിക്കുന്നതിനേക്കാളും useless ആണത്‌. കാരണം മുട്ടത്തുവറ്ക്കി മലയാളത്തിലെഴുതിയ ഒരു നോവല്‍ ഒരു മലയാളി വായിക്കുമ്പോള്‍ അയാള്‍ക്ക്‌ ആ നോവലില്‍ എഴുതിയിരിക്കുന്നതൊക്കെ മനസ്സിലാകുന്നു; അതുകൊണ്ടുതന്നെ അതാസ്വദിക്കാനും കഴിയുന്നു. പക്ഷെ, അറ്ത്ഥമറിയാതെ ഒരു മലയാളി ഖുറ്ആന്‍ ഓതുമ്പോള്‍ അയാള്‍ക്കതില്‍നിന്ന് ഒന്നും തന്നെ കിട്ടുന്നില്ല.

"പ്രവാചകാധ്യാപനത്തില്‍ അത്തരമൊരു നിബന്ധന പറഞ്ഞിട്ടില്ല"
ഹഹ! പ്രവാചകന്‍ എന്തിന്‌ അങ്ങനെയൊരു നിബന്ധന പറയണം? പ്രവാചകന്‍ സംസാരിച്ചത്‌ അറബികളോടായിരുന്നു. അവരുടെ മാതൃഭാഷയിലാണ്‌ ഖുറ്ആന്‍. അതുകൊണ്ട്‌ അവരോടത്‌ പ്രത്യേകം പറയേണ്ടതില്ല. മലയാളികളോടാണ്‌ പ്രവാചകന്‍ സംസാരിച്ചിരുന്നതെങ്കില്‍ 'നിങ്ങള്‍ ആദ്യം അറബിഭാഷ പഠിക്കൂ, എന്നിട്ട്‌ ഖുറ്ആന്‍ പാരായണം ചെയ്യൂ' എന്ന് പറഞ്ഞേനേ.

emily bronte (blog event)

ഇഞ്ചിപ്പെണ്ണിന്റെ ബ്ലോഗ്‌ ഇവന്റിനുവേണ്ടി എഴുതിയത്‌:

ഇഞ്ചിപ്പെണ്ണിന്റെ പോസ്റ്റ്‌ കണ്ടപ്പോള്‍ പെട്ടെന്നോര്‍മ്മ വന്നത്‌ emily bronte-യുടെ wuthering heights ആണ്‌. കുറെമുന്‍പ്‌ വായിച്ചതാണ്‌. വിശദാംശങ്ങളൊക്കെ മറന്നു. എങ്കിലും അത്‌ വായിച്ച സമയത്ത്‌ അത്‌ മനസ്സിലുണ്ടാക്കിയ impact ഇന്നും മനസ്സില്‍ ഒരനുഭൂതി നിറഞ്ഞ ഓര്‍മ്മയായി നില്‍ക്കുന്നു. അതിനുമുന്‍പോ അതിനുശേഷമോ അത്രയും ആഴത്തില്‍ മനസ്സില്‍ സ്പര്‍ശിച്ച പുസ്തകങ്ങള്‍ വായിക്കാന്‍ സാധിച്ചിട്ടുള്ളത്‌ വിരളമാണ്‌. സഫലീകരിക്കപ്പെടാതെ പോയ ഒരു പ്രണയത്തിന്റെ കഥയാണ്‌ ഈ പുസ്തകം എന്ന് ഒരൊഴുക്കന്‍ മട്ടില്‍ പറയാം. എങ്കിലും അതിലുമപ്പുറം പലതുമാണീ പുസ്തകം. പറയാന്‍ മാത്രം നായകനും നായികയുമൊന്നിച്ചുള്ള ഒരു പ്രേമരംഗമോ ശൃംഗാരരംഗമോ ഇല്ലാതിരുന്നിട്ടുകൂടി ആദ്യാവസാനം ഒരു വികാരതീവ്രമായ പ്രണയകഥയായി‍ത്തന്നെ ചരിത്രത്തിലെ ഉടനീളം ശൃംഗാരരംഗങ്ങള്‍ നിറഞ്ഞുനില്‍ക്കുന്ന മറ്റു പ്രണയകഥകളോടൊപ്പം കിടനില്‍ക്കുന്ന ഒരു മഹത്തായ കലാസൃഷ്ടിയാണിതെന്നാണ്‌ എനിക്കെപ്പോഴും തോന്നിയിട്ടുള്ളത്‌. ഇതിലെ നായകനായ heathcliff ഒരു നായകനെന്നതിനേക്കാള്‍ ക്രൂരനും നിഷേധിയുമായ ഒരു വില്ലനായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നുവെങ്കിലും അദ്ദേഹത്തെ അങ്ങനെയാക്കിതീര്‍ത്ത സാഹചര്യമോര്‍ക്കുമ്പോള്‍ നമുക്കദ്ദേഹത്തോട്‌ വെറുപ്പല്ല, സഹതാപം മാത്രമാണ്‌ തോന്നുന്നത്‌. ഈ പുസ്തകം വായിക്കുമ്പോള്‍ heathcliffന്റെ വികാരങ്ങളോടൊപ്പം, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ദു:ഖത്തോടൊപ്പം ഓരോ ചുവടും നമ്മള്‍ സഞ്ചരിക്കുകയാണ്‌. അത്രയ്ക്ക്‌ മനോഹരമായാണ്‌ എഴുത്തുകാരി കഥ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്‌. emily bronte-യുടെ എഴുത്തിന്‌ മാന്ത്രികമായ ഒരു ഘനമുണ്ട്‌. അത്‌ വായനക്കാരന്റെ/ക്കാരിയുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ആഴത്തില്‍ പതിയുന്നു. അത്‌ തന്നെയാണ്‌ ഈ പുസ്തകത്തെയും എഴുത്തുകാരിയെയും ഇത്രയും വലിയ വിജയമാക്കിത്തീര്‍ത്തത്‌. ഈ എഴുത്തുകാരിക്ക്‌ ലഭിച്ചിട്ടുള്ള പ്രശസ്തി അവരുടെ മനോഹരമായ ശൈലിക്കുള്ള ശരിയായ അംഗീകാരം തന്നെയാണ്‌. ഒരു സാഹിത്യസൃഷ്ടി വിജയിക്കാന്‍ പല കാരണങ്ങള്‍ കാണും. മമ്മൂട്ടി ആത്മഥയെഴുതിയാല്‍ അത്‌ ചൂടപ്പം പോലെ വിറ്റഴിയും, അതുകൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹം നല്ലൊരു സാഹിത്യകാരനാവണമെന്നില്ല എന്നതുപോലെ. പൊതുജനങ്ങള്‍ക്ക്‌ താല്‍പര്യമുള്ള, അല്‍പം വിവാദവിഷയങ്ങളുള്‍ക്കൊള്ളുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ എഴുതിയാല്‍ അത്‌ ചൂടപ്പം പോലെ വിറ്റഴിയും. പക്ഷെ wutheRing heights-ല്‍ അങ്ങനെയൊന്നും തന്നെയില്ല. വളരെ സാധാരണം എന്നു പറയാവുന്ന ഒരു തീം ആണ്‌ ഈ നോവല്‍. അതിന്റെ വിജയം അത്‌ എഴുതിഫലിപ്പിക്കാന്‍ കഴിവുള്ള ആ എഴുത്തുശൈലിമാത്രമാണ്‌. പിന്നെ, അതെഴുതുന്ന സമയത്ത്‌ emily bronte-യെക്കുറിച്ച്‌ ആര്‍ക്കുമറിയില്ലായിരുന്നു. അവരുടെ ആദ്യത്തെ പുസ്തകമാണത്‌. അവസാനത്തേതും. അവര്‍ ഈ ഒരു നോവല്‍ മാത്രമേ എഴുതിയിട്ടുള്ളൂ. emily bronte-യും തന്റെ സഹോദരിമാരായ charlotte bronte, anne bronte എന്നിവരും കൂടി 1847-ല്‍ ഒരു സീരീസിന്റെ ഭാഗങ്ങളെന്നപോലെ ഓരോ നോവല്‍ രചിച്ചതില്‍ emily-യുടെ പങ്കാണ്‌ wuthering heights. മൂവരും കൂടി ഇന്ന്‌ bronte sisters എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു. സ്ത്രീനാമങ്ങളില്‍ കൃതികള്‍ പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയാല്‍ അംഗീകാരം ലഭിക്കില്ല എന്ന് കരുതി ഇവര്‍ പുരുഷനാമങ്ങളാണ്‌ തൂലികാനാമങ്ങളായി സ്വീകരിച്ചത്‌. അതില്‍ emily-യുടെ തൂലികാനാമം ellis bell എന്നായിരുന്നു. സ്വതവേ എഴുത്തിനോടും സാഹിത്യത്തോടും അഭിനിവേശമുള്ളവരായിരുന്നു മൂന്നുപേരും. പുസ്തകം പ്രസിദ്ധീകരിച്ച്‌ ഒരു വര്‍ഷം കഴിഞ്ഞപ്പോള്‍ പനി പിടിപെട്ട്‌ emily മരണപ്പെട്ടു. 1850-ല്‍ സഹോദരി charlotte bronte emily-യുടെ കൃതി അത്യാവശ്യം എഡിറ്റ്‌ ചെയ്ത്‌ ഒരു സ്വതന്ത്രകൃതിയാക്കി emily bronte എന്നപേരില്‍ത്തന്നെ പുന:പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.

Orhan pamuk’s nobel speech

I happened to read Orhan Pamuk's 2006 Nobel Acceptance Speech from the online edition of The Hindu newspaper. It’s deeply touching. I would like to share it with others. Here it is:

“My Father's Suitcase

Two years before his death, my father gave me a small suitcase filled with his writings, manuscripts and notebooks. Assuming his usual joking, mocking air, he told me he wanted me to read them after he was gone, by which he meant after he died.

'Just take a look,' he said, looking slightly embarrassed. 'See if there's anything inside that you can use. Maybe after I'm gone you can make a selection and publish it.'

We were in my study, surrounded by books. My father was searching for a place to set down the suitcase, wandering back and forth like a man who wished to rid himself of a painful burden. In the end, he deposited it quietly in an unobtrusive corner. It was a shaming moment that neither of us ever forgot, but once it had passed and we had gone back into our usual roles, taking life lightly, our joking, mocking personas took over and we relaxed. We talked as we always did, about the trivial things of everyday life, and Turkey's neverending political troubles, and my father's mostly failed business ventures, without feeling too much sorrow.

I remember that after my father left, I spent several days walking back and forth past the suitcase without once touching it. I was already familiar with this small, black, leather suitcase, and its lock, and its rounded corners. My father would take it with him on short trips and sometimes use it to carry documents to work. I remembered that when I was a child, and my father came home from a trip, I would open this little suitcase and rummage through his things, savouring the scene of cologne and foreign countries. This suitcase was a familiar friend, a powerful reminder of my childhood, my past, but now I couldn't even touch it. Why? No doubt it was because of the mysterious weight of its contents.

I am now going to speak of this weight's meaning. It is what a person creates when he shuts himself up in a room, sits down at a table, and retires to a corner to express his thoughts – that is, the meaning of literature.

When I did touch my father's suitcase, I still could not bring myself to open it, but I did know what was inside some of those notebooks. I had seen my father writing things in a few of them. This was not the first time I had heard of the heavy load inside the suitcase. My father had a large library; in his youth, in the late 1940s, he had wanted to be an Istanbul poet, and had translated Valery into Turkish, but he had not wanted to live the sort of life that came with writing poetry in a poor country with few readers. My father's father – my grandfather – had been a wealthy business man; my father had led a comfortable life as a child and a young man, and he had no wish to endure hardship for the sake of literature, for writing. He loved life with all its beauties – this I understood.

The first thing that kept me distant from the contents of my father's suitcase was, of course, the fear that I might not like what I read. Because my father knew this, he had taken the precaution of acting as if he did not take its contents seriously. After working as a writer for 25 years, it pained me to see this. But I did not even want to be angry at my father for failing to take literature seriously enough ... My real fear, the crucial thing that I did not wish to know or discover, was the possibility that my father might be a good writer. I couldn't open my father's suitcase because I feared this. Even worse, I couldn't even admit this myself openly. If true and great literature emerged from my father's suitcase, I would have to acknowledge that inside my father there existed an entirely different man. This was a frightening possibility. Because even at my advanced age I wanted my father to be only my father – not a writer.

A writer is someone who spends years patiently trying to discover the second being inside him, and the world that makes him who he is: when I speak of writing, what comes first to my mind is not a novel, a poem, or literary tradition, it is a person who shuts himself up in a room, sits down at a table, and alone, turns inward; amid its shadows, he builds a new world with words. This man – or this woman – may use a typewriter, profit from the ease of a computer, or write with a pen on paper, as I have done for 30 years. As he writes, he can drink tea or coffee, or smoke cigarettes. From time to time he may rise from his table to look out through the window at the children playing in the street, and, if he is lucky, at trees and a view, or he can gaze out at a black wall. He can write poems, plays, or novels, as I do. All these differences come after the crucial task of sitting down at the table and patiently turning inwards. To write is to turn this inward gaze into words, to study the world into which that person passes when he retires into himself, and to do so with patience, obstinacy, and joy. As I sit at my table, for days, months, years, slowly adding new words to the empty page, I feel as if I am creating a new world, as if I am bringing into being that other person inside me, in the same way someone might build a bridge or a dome, stone by stone. The stones we writers use are words. As we hold them in our hands, sensing the ways in which each of them is connected to the others, looking at them sometimes from afar, sometimes almost caressing them with our fingers and the tips of our pens, weighing them, moving them around, year in and year out, patiently and hopefully, we create new worlds.

The writer's secret is not inspiration – for it is never clear where it comes from – it is his stubbornness, his patience. That lovely Turkish saying – to dig a well with a needle – seems to me to have been said with writers in mind. In the old stories, I love the patience of Ferhat, who digs through mountains for his love – and I understand it, too. In my novel, My Name is Red, when I wrote about the old Persian miniaturists who had drawn the same horse with the same passion for so many years, memorising each stroke, that they could recreate that beautiful horse even with their eyes closed, I knew I was talking about the writing profession, and my own life. If a writer is to tell his own story – tell it slowly, and as if it were a story about other people – if he is to feel the power of the story rise up inside him, if he is to sit down at a table and patiently give himself over to this art – this craft – he must first have been given some hope. The angel of inspiration (who pays regular visits to some and rarely calls on others) favours the hopeful and the confident, and it is when a writer feels mostly lonely, when he feels most doubtful about his efforts, his dreams, and the value of his writing – when he thinks his story is only his story – it is at such moments that the angel chooses to reveal to him stories, images and dreams that will draw out the world he wishes to build. If I think back on the books to which I have devoted my entire life, I am most surprised by those moments when I have felt as if the sentences, dreams, and pages that have made me so ecstatically happy have not come from my own imagination – that another power has found them and generously presented them to me.

I was afraid of opening my father's suitcase and reading his notebooks because I knew that he would not tolerate the difficulties I had endured, that it was not solitude he loved but mixing with friends, crowds, salons, jokes, company. But later my thoughts took a different turn. These thoughts, these dreams of renunciation and patience, were prejudices I had derived from my own life and my own experience as a writer. There were plenty of brilliant writers who wrote surrounded by crowds and family life, in the glow of company and happy chatter. In addition, my father had, when we were young, tired of the monotony of family life, and left us to go to Paris, where – like so many writers – he'd sat in his hotel room filling notebooks. I knew, too, that some of those very notebooks were in this suitcase, because during the years before he brought it to me, my father had finally begun to talk to me about that period in his life. He spoke about those years even when I was a child, but he would not mention his vulnerabilities, his dreams of becoming a writer, or the questions of identity that had plagued him in his hotel room. He would tell me instead about all the times he'd seen Sartre on the pavements of Paris, about the books he'd read and the films he'd seen, all with the elated sincerity of someone imparting very important news. When I became a writer, I never forgot that it was partly thanks to the fact that I had a father who would talk of world writers so much more than he spoke of pashas or great religious leaders. So perhaps I had to read my father's notebooks with this in mind, and remembering how indebted I was to his large library. I had to bear in mind that when he was living with us, my father, like me, enjoyed being alone with his books and his thoughts – and not pay too much attention to the literary quality of his writing.

But as I gazed so anxiously at the suitcase my father had bequeathed me, I also felt that this was the very thing I would not be able to do. My father would sometimes stretch out on the divan in front of his books, abandon the book in his hand, or the magazine and drift off into a dream, lose himself for a longest time in his thoughts. When I saw on his face an expression so very different from the one he wore amid the joking, teasing, and bickering of family life – when I saw the first signs of an inward gaze – I would, especially during my childhood and my early youth, understand, with trepidation, that he was discontent. Now, so many years later, I know that this discontent is the basic trait that turns a person into a writer. To become a writer, patience and toil are not enough: we must first feel compelled to escape crowds, company, the stuff of ordinary, everyday life, and shut ourselves up in a room. We wish for patience and hope so that we can create a deep world in our writing. But the desire to shut oneself up in a room is what pushes us into action. The precursor of this sort of independent writer – who reads his books to his heart's content, and who, by listening only to the voice of his own conscience, disputes with other's words, who, by entering into conversation with his books develops his own thoughts, and his own world – was most certainly Montaigne, in the earliest days of modern literature. Montaigne was a writer to whom my father returned often, a writer he recommended to me. I would like to see myself as belonging to the tradition of writers who – wherever they are in the world, in the East or in the West – cut themselves off from society, and shut themselves up with their books in their room. The starting point of true literature is the man who shuts himself up in his room with his books.

But once we shut ourselves away, we soon discover that we are not as alone as we thought. We are in the company of the words of those who came before us, of other peoples' stories, other people's books, other people's words, the thing we call tradition. I believe literature to be the most valuable hoard that humanity has gathered in its quest to understand itself. Societies, tribes, and peoples grow more intelligent, richer, and more advanced as they pay attention to the troubled words of their authors, and, as we all know, the burning of books and the denigration of writers are both signals that dark and improvident times are upon us. But literature is never just a national concern. The writer who shuts himself up in a room and first goes on a journey inside himself will, over the years, discover literature's eternal rule: he must have the artistry to tell his own stories as if they are other people's stories, and to tell other people's stories as if they were his own, for this is what literature is. But we must first travel through other peoples' stories and books.

My father had a good library – 1500 volumes in all – more than enough for a writer. By the age of 22, I had perhaps not read them all, but I was familiar with each book, – I knew which were important, which were light but easy to read, which were classics, which an essential part of any education, which were forgettable but amusing accounts of local history, and which French authors my father rated very highly. Sometimes I would look at this library from a distance and imagine that one day, in a different house, I would build my own library, an even better library – build myself a world. When I looked at my father's library from afar, it seemed to me to be a small picture of the real world. But this was a world seen from our own corner, from Istanbul. The library was evidence of this. My father had built his library from his trips abroad, mostly with books from Paris and America, but also with books bought from the shops that sold books in foreign languages in the 40s and 50s and Istanbul's old and new booksellers, whom I also knew. My world is mixture of the local – the national – and the West. In the 70s, I, too, began, somewhat ambitiously, to build my own library. I had not quite decided to become a writer – as I related in Istanbul, I had come to feel that I would not, after all, become a painter, but I was not sure what path my life would take. There was inside me a relentless curiosity, a hope-driven desire to read and learn, but at the same time I felt that my life was in some way lacking, that I would not be able to live like others. Part of this feeling was connected to what I felt when I gazed at my father's library – to be living far from the centre of things, as all of us who lived in Istanbul in those days were made to feel, that feeling of living in the provinces. There was another reason for feeling anxious and somehow lacking, for I knew only too well that I lived in a country that showed little interest in its artists – be they painters or writers – and that gave them no hope. In the 70s, when I would take the money my father gave me and greedily buy faded, dusty, dog-eared books from Istanbul's old booksellers, I would be as affected by the pitiable state of these second hand bookstores – and by the despairing dishevelment of the poor, bedraggled booksellers who laid out their wares on roadsides, in mosque courtyards, and in the niches of crumbling walls – as I was by their books.

As for my place in the world – in life, as in literature, my basic feeling was that I was 'not in the centre'. In the centre of the world, there was a life richer and more exciting than our own, and with all of Istanbul, all of Turkey, I was outside it. Today I think that I share this feeling with most people in the world. In the same way, there was a world literature, and its centre, too, was very far away from me. Actually what I had in mind was Western, not world literature, and we Turks were outside it. My father's library was evidence of this. At one end, there were Istanbul's books – our literature, our local world, in all its beloved detail – and at the other end were the books from this other, Western, world, to which our own bore no resemblance, to which our lack of resemblance gave us both pain and hope. To write, to read, was like leaving one world to find consolation in the other world's otherness, the strange and the wondrous. I felt that my father had read novels to escape his life and flee to the West – just as I would do later. Or it seemed to me that books in those days were things we picked up to escape our own culture, which we found so lacking. It wasn't just by reading that we left our Istanbul lives to travel West – it was by writing, too. To fill those notebooks of his, my father had gone to Paris, shut himself up in his room, and then brought his writings back to Turkey. As I gazed at my father's suitcase, it seemed to me that this was what was causing me disquiet. After working in a room for 25 years to survive as a writer in Turkey, it galled me to see my father hide his deep thoughts inside this suitcase, to act as if writing was work that had to be done in secret, far from the eyes of society, the state, the people. Perhaps this was the main reason why I felt angry at my father for not taking literature as seriously as I did.

Actually I was angry at my father because he had not led a life like mine, because he had never quarrelled with his life, and had spent his life happily laughing with his friends and his loved ones. But part of me knew that I could also say that I was not so much 'angry' as 'jealous', that the second word was more accurate, and this, too, made me uneasy. That would be when I would ask myself in my usual scornful, angry voice: 'What is happiness?' Was happiness thinking that I lived a deep life in that lonely room? Or was happiness leading a comfortable life in society, believing in the same things as everyone else, or acting as if you did? Was it happiness, or unhappiness, to go through life writing in secret, while seeming to be in harmony with all around one? But these were overly ill-tempered questions. Wherever had I got this idea that the measure of a good life was happiness? People, papers, everyone acted as if the most important measure of a life was happiness. Did this alone not suggest that it might be worth trying to find out if the exact opposite was true? After all, my father had run away from his family so many times – how well did I know him, and how well could I say I understood his disquiet?

So this was what was driving me when I first opened my father's suitcase. Did my father have a secret, an unhappiness in his life about which I knew nothing, something he could only endure by pouring it into his writing? As soon as I opened the suitcase, I recalled its scent of travel, recognised several notebooks, and noted that my father had shown them to me years earlier, but without dwelling on them very long. Most of the notebooks I now took into my hands he had filled when he had left us and gone to Paris as a young man. Whereas I, like so many writers I admired – writers whose biographies I had read – wished to know what my father had written, and what he had thought, when he was the age I was now. It did not take me long to realise that I would find nothing like that here. What caused me most disquiet was when, here and there in my father's notebooks, I came upon a writerly voice. This was not my father's voice, I told myself; it wasn't authentic, or at least it did not belong to the man I'd known as my father. Underneath my fear that my father might not have been my father when he wrote, was a deeper fear: the fear that deep inside I was not authentic, that I would find nothing good in my father's writing, this increased my fear of finding my father to have been overly influenced by other writers and plunged me into a despair that had afflicted me so badly when I was young, casting my life, my very being, my desire to write, and my work into question. During my first ten years as a writer, I felt these anxieties more deeply, and even as I fought them off, I would sometimes fear that one day, I would have to admit to defeat – just as I had done with painting – and succumbing to disquiet, give up novel writing, too.

I have already mentioned the two essential feelings that rose up in me as I closed my father's suitcase and put it away: the sense of being marooned in the provinces, and the fear that I lacked authenticity. This was certainly not the first time they had made themselves felt. For years I had, in my reading and my writing, been studying, discovering, deepening these emotions, in all their variety and unintended consequences, their nerve endings, their triggers, and their many colours. Certainly my spirits had been jarred by the confusions, the sensitivities and the fleeting pains that life and books had sprung on me, most often as a young man. But it was only by writing books that I came to a fuller understanding of the problems of authenticity (as in My Name is Red and The Black Book) and the problems of life on the periphery (as in Snow and Istanbul). For me, to be a writer is to acknowledge the secret wounds that we carry inside us, the wounds so secret that we ourselves are barely aware of them, and to patiently explore them, know them, illuminate them, to own these pains and wounds, and to make them a conscious part of our spirits and our writing.

A writer talks of things that everyone knows but does not know they know. To explore this knowledge, and to watch it grow, is a pleasurable thing; the reader is visiting a world at once familiar and miraculous. When a writer shuts himself up in a room for years on end to hone his craft – to create a world – if he uses his secret wounds as his starting point, he is, whether he knows it or not, putting a great faith in humanity. My confidence comes from the belief that all human beings resemble each other, that others carry wounds like mine – that they will therefore understand. All true literature rises from this childish, hopeful certainty that all people resemble each other. When a writer shuts himself up in a room for years on end, with this gesture he suggests a single humanity, a world without a centre.

But as can be seen from my father's suitcase and the pale colours of our lives in Istanbul, the world did have a centre, and it was far away from us. In my books I have described in some detail how this basic fact evoked a Checkovian sense of provinciality, and how, by another route, it led to my questioning my authenticity. I know from experience that the great majority of people on this earth live with these same feelings, and that many suffer from an even deeper sense of insufficiency, lack of security and sense of degradation, than I do. Yes, the greatest dilemmas facing humanity are still landlessness, homelessness, and hunger ... But today our televisions and newspapers tell us about these fundamental problems more quickly and more simply than literature can ever do. What literature needs most to tell and investigate today are humanity's basic fears: the fear of being left outside, and the fear of counting for nothing, and the feelings of worthlessness that come with such fears; the collective humiliations, vulnerabilities, slights, grievances, sensitivities, and imagined insults, and the nationalist boasts and inflations that are their next of kind ... Whenever I am confronted by such sentiments, and by the irrational, overstated language in which they are usually expressed, I know they touch on a darkness inside me. We have often witnessed peoples, societies and nations outside the Western world – and I can identify with them easily – succumbing to fears that sometimes lead them to commit stupidities, all because of their fears of humiliation and their sensitivities. I also know that in the West – a world with which I can identify with the same ease – nations and peoples taking an excessive pride in their wealth, and in their having brought us the Renaissance, the Enlightenment, and Modernism, have, from time to time, succumbed to a self-satisfaction that is almost as stupid.

This means that my father was not the only one, that we all give too much importance to the idea of a world with a centre. Whereas the thing that compels us to shut ourselves up to write in our rooms for years on end is a faith in the opposite; the belief that one day our writings will be read and understood, because people all the world over resemble each other. But this, as I know from my own and my father's writing, is a troubled optimism, scarred by the anger of being consigned to the margins, of being left outside. The love and hate that Dostoyevsky felt towards the West all his life – I have felt this too, on many occasions. But if I have grasped an essential truth, if I have cause for optimism, it is because I have travelled with this great writer through his love-hate relationship with the West, to behold the other world he has built on the other side.

All writers who have devoted their lives to this task know this reality: whatever our original purpose, the world that we create after years and years of hopeful writing, will, in the end, move to other very different places. It will take us far away from the table at which we have worked with sadness or anger, take us to the other side of that sadness and anger, into another world. Could my father have not reached such a world himself? Like the land that slowly begins to take shape, slowly rising from the mist in all its colours like an island after a long sea journey, this other world enchants us. We are as beguiled as the western travellers who voyaged from the south to behold Istanbul rising from the mist. At the end of a journey begun in hope and curiosity, there lies before them a city of mosques and minarets, a medley of houses, streets, hills, bridges, and slopes, an entire world. Seeing it, we wish to enter into this world and lose ourselves inside it, just as we might a book. After sitting down at a table because we felt provincial, excluded, on the margins, angry, or deeply melancholic, we have found an entire world beyond these sentiments.

What I feel now is the opposite of what I felt as a child and a young man: for me the centre of the world is Istanbul. This is not just because I have lived there all my life, but because, for the last 33 years, I have been narrating its streets, its bridges, its people, its dogs, its houses, its mosques, its fountains, its strange heroes, its shops, its famous characters, its dark spots, its days and its nights, making them part of me, embracing them all. A point arrived when this world I had made with my own hands, this world that existed only in my head, was more real to me than the city in which I actually lived. That was when all these people and streets, objects and buildings would seem to begin to talk amongst themselves, and begin to interact in ways I had not anticipated, as if they lived not just in my imagination or my books, but for themselves. This world that I had created like a man digging a well with a needle would then seem truer than all else.

My father might also have discovered this kind of happiness during the years he spent writing, I thought as I gazed at my father's suitcase: I should not prejudge him. I was so grateful to him, after all: he'd never been a commanding, forbidding, overpowering, punishing, ordinary father, but a father who always left me free, always showed me the utmost respect. I had often thought that if I had, from time to time, been able to draw from my imagination, be it in freedom or childishness, it was because, unlike so many of my friends from childhood and youth, I had no fear of my father, and I had sometimes believed very deeply that I had been able to become a writer because my father had, in his youth, wished to be one, too. I had to read him with tolerance – seek to understand what he had written in those hotel rooms.

It was with these hopeful thoughts that I walked over to the suitcase, which was still sitting where my father had left it; using all my willpower, I read through a few manuscripts and notebooks. What had my father written about? I recall a few views from the windows of Parisian hotels, a few poems, paradoxes, analyses ... As I write I feel like someone who has just been in a traffic accident and is struggling to remember how it happened, while at the same time dreading the prospect of remembering too much. When I was a child, and my father and mother were on the brink of a quarrel – when they fell into one of those deadly silences – my father would at once turn on the radio, to change the mood, and the music would help us forget it all faster.

Let me change the mood with a few sweet words that will, I hope, serve as well as that music. As you know, the question we writers are asked most often, the favourite question, is; why do you write? I write because I have an innate need to write! I write because I can't do normal work like other people. I write because I want to read books like the ones I write. I write because I am angry at all of you, angry at everyone. I write because I love sitting in a room all day writing. I write because I can only partake in real life by changing it. I write because I want others, all of us, the whole world, to know what sort of life we lived, and continue to live, in Istanbul, in Turkey. I write because I love the smell of paper, pen, and ink. I write because I believe in literature, in the art of the novel, more than I believe in anything else. I write because it is a habit, a passion. I write because I am afraid of being forgotten. I write because I like the glory and interest that writing brings. I write to be alone. Perhaps I write because I hope to understand why I am so very, very angry at all of you, so very, very angry at everyone. I write because I like to be read. I write because once I have begun a novel, an essay, a page, I want to finish it. I write because everyone expects me to write. I write because I have a childish belief in the immortality of libraries, and in the way my books sit on the shelf. I write because it is exciting to turn all of life's beauties and riches into words. I write not to tell a story, but to compose a story. I write because I wish to escape from the foreboding that there is a place I must go but – just as in a dream – I can't quite get there. I write because I have never managed to be happy. I write to be happy.

A week after he came to my office and left me his suitcase, my father came to pay me another visit; as always, he brought me a bar of chocolate (he had forgotten I was 48 years old). As always, we chatted and laughed about life, politics and family gossip. A moment arrived when my father's eyes went to the corner where he had left his suitcase and saw that I had moved it. We looked each other in the eye. There followed a pressing silence. I did not tell him that I had opened the suitcase and tried to read its contents; instead I looked away. But he understood. Just as I understood that he had understood. Just as he understood that I had understood that he had understood. But all this understanding only went so far as it can go in a few seconds. Because my father was a happy, easygoing man who had faith in himself: he smiled at me the way he always did. And as he left the house, he repeated all the lovely and encouraging things that he always said to me, like a father.

As always, I watched him leave, envying his happiness, his carefree and unflappable temperament. But I remember that on that day that there was also a flash of joy inside me that made me ashamed. It was prompted by the thought that maybe I wasn't as comfortable in life as he was, maybe I had not led as happy or footloose a life as he had, but that I had devoted it to writing – you've understood ... I was ashamed to be thinking such things at my father's expense. Of all people, my father, who had never been the source of my pain – who had left me free. All this should remind us that writing and literature are intimately linked to a lack at the centre of our lives, and to our feelings of happiness and guilt.

But my story has a symmetry that immediately reminded me of something else that day, and that brought me an even deeper sense of guilt. Twenty-three years before my father left me his suitcase, and four years after I had decided, aged 22, to become a novelist, and, abandoning all else, shut myself up in a room, I finished my first novel, Cevdet Bey and Sons; with trembling hands I had given my father a typescript of the still unpublished novel, so that he could read it and tell me what he thought. This was not simply because I had confidence in his taste and his intellect: his opinion was very important to me because he, unlike my mother, had not opposed my wish to become a writer. At that point, my father was not with us, but far away. I waited impatiently for his return. When he arrived two weeks later, I ran to open the door. My father said nothing, but he at once threw his arms around me in a way that told me he had liked it very much. For a while, we were plunged into the sort of awkward silence that so often accompanies moments of great emotion. Then, when we had calmed down and begun to talk, my father resorted to highly charged and exaggerated language to express his confidence in me or my first novel: he told me that one day I would win the prize that I am here to receive with such great happiness.

He said this not because he was trying to convince me of his good opinion, or to set this prize as a goal; he said it like a Turkish father, giving support to his son, encouraging him by saying, 'One day you'll become a pasha!' For years, whenever he saw me, he would encourage me with the same words.

My father died in December 2002.

Today, as I stand before the Swedish Academy and the distinguished members who have awarded me this great prize – this great honour – and their distinguished guests, I dearly wish he could be amongst us. “

(Translation from Turkish by Maureen Freely )

വരകള്‍...

"നിങ്ങള്‍ക്കെഴുതാന്‍ അവര്‍ വരയിട്ട കടലാസ്‌ തരികയാണെങ്കില്‍ വരകള്‍ക്ക്‌ വിലങ്ങനെയെഴുതുക."

- ഹ്‌വാന്‍ റെമോണ്‍ യിമോനസ്‌

East, west

(this had been written earlier, but i'm posting it now)

Title: East, west
Author: Salman rushdie

Publ: Vintage -1995
Isbn: 0-224-04134-7


Rushdie the magician again. He conjures up, as usual, an all too different, fabulous world using letters. This short book is a perfect read for a lazy holiday when you would want to curl yourself up in an armchair with a cup of tea by your side. No great issues that require racking of your brains much are discussed in these stories! It is just a silly bunch of cute little stories from the east and the west and what results from the mingling of both. Who could handle such themes better than this truly grand master of a writer in exile! Very simple and artistic in its creation, rushdie reminded throughout this series of vaikom Muhammad basheer who weaves fantastic stories out of commonplace everyday happenings around him. Though some topics are those I don’t have much deep knowledge of, I still enjoyed rushdie’s playful treatment of words and ideas that has never failed to overwhelm me.

This is a book borrowed from the lending library and to my disappointment I found two pages, namely 205 and 206 missing from it. I strongly doubt that someone might have torn it off, because page 204 ends with two ruffians with knife threatening the narrator’s mother and ayah to unbutton their blouses! Were the buttons unbuttoned? Or not? To know that one must read page 205. perhaps some previous reader who is ‘too bothered about the morality of his fellow readers’ found some unbuttoning or something similar or couldn’t contain himself from imagining something ‘outrageous’ even without any unbuttoning tore it off to save the mankind from being morally corrupt?

Oh these people! :)

Courtesy: ernakulam public library

കടം...

"ആര്‍ക്കും പുസ്തകം കടം കൊടുക്കരുത്‌. കൊടുത്താല്‍ പുസ്തകം തിരിച്ച്‌ ഉടമയിലെത്തുകയില്ല. എന്റെ അലമാറയിലെ ഈ പുസ്തകങ്ങള്‍ തന്നെ നോക്കൂ. ഇവയൊന്നും എന്റെയല്ല. മറ്റുള്ളവര്‍ വായിക്കാന്‍ തന്നവയാണ്‌."

- അനത്തോള്‍ ഫ്രാന്‍സ്‌

india...

“They tell me India is an underdeveloped country. They attend seminars, appear on television, even come to see me, creasing their eight-hundred-rupee suits and clutching their moulded plastic briefcases, to announce in tones of infinite understanding that India has yet to develop. Stuff and nonsense, of course. These are the kind of fellows who couldn’t tell their kundalini from a decomposing earthworm, and I don’t hesitate to tell them so. I tell them they have no knowledge of history and even less of their own heritage. I tell them that if they would only read the Mahabharata and the Ramayana, study the Golden Ages of the Mauryas and the Guptas and even of those Muslim chaps the Mughals, they would realize that India is not an underdeveloped country but a highly developed one in an advanced state of decay.”

- (The great Indian novel)

The great Indian novel

(this post had been created a few months ago, but I’m posting it now)

Title: The great Indian novel
Author: Shashi Tharoor

Publ: Penguin books- 1989
Isbn: 0-14-012049-1


This book reminded me of salman rushdie throughout its entire length, especially his book the satanic verses. They have a lot of similarities. in satanic verses, characters, places and times from various points are morphed with one another. In his book, rushdie has morphed modern India and Britain with the arabia of fourteen hundred years ago; the characters are modern day indo anglian muslims who are morphed with those from islamic history. similarly shashi tharoor in his book has morphed twentieth century british India with the great epic Mahabharata, where bhishma becomes Gandhi, karna becomes jinnah, dhritarashtra becomes Nehru and so on. But the book has failed to bring out the magic one finds in rushdie’s literature. Just the few pages at the beginning of the satanic verses describing vividly the tumbling down of people and things from the India-uk plane bostan which explodes mid air like ‘titbits of tobacco falling down from a broken old cigar’ is enough to have a taste of the quality humor that can emerge only out of rushdie’s pen which this book of hundreds of pages of tiny print tharoor has created has failed to reach anywhere near to. I remember myself literally breaking into peals of laughter while reading the book of rushdie, whereas not even a single instance of the kind happened at any point of reading this massive book by tharoor, although it is supposed to be a humorous book. To create a piece of literature applying the techniques similar to that in the satanic verses, one needs great potential. Rushdie is literally playing with words, with his characters, places and chronology. He makes the most intricate and interestingly complicated jumble of these factors. He takes his protagonists and places and time frames to diverse levels. It is all not in a single plane. And that is his greatness as a writer, whereas shahshi tharoor’s story is too hopelessly linear for a novel of such a design to be a good one. moreover, rushdie’s novel had an aura of abstractness pervading the entire plot, adding further to the wonderfulness of the book, and making it a perfect piece of art, which tharoor’s work totally lacks in.

That said, it will be too rude to go away without telling that tharoor’s mastery of the language and his amazingly rich vocabulary and the refinement in the selection of right words are not in the least inferior to those of rushdie’s. and one more thing: I really love and admire shashi tharoor for the charming personality that he is and that love and admiration have not diminished the least due to this book.


Courtesy: ernakulam public library

ഖിഷമെന്നൊരു ദ്വീപ്‌

29.03.2008

ഇത്‌ ഇമറാത്തില്‍ അഥവാ എമിറേറ്റ്‌സില്‍ നിന്നുള്ള എന്റെ ആദ്യപോസ്റ്റ്‌. ഞാന്‍ ഇവിടെ വന്നിട്ട്‌ മൂന്നുമാസമായി. അതായത്‌ വിസിറ്റ്‌ വിസയില്‍ കഴിയാനനുവദിച്ചിട്ടുള്ള പരമാവധി സമയം. അതുകൊണ്ട്‌ ഇവിടന്ന് പുറത്തുകടന്നിട്ട്‌ പുതിയ വിസയില്‍ തിരിച്ചു പ്രവേശിക്കാന്‍ വേണ്ടി എല്ലാവരും ചെയ്യുന്നതുപോലെ ഞാനും കിഷ്‌ എന്ന ഇറാന്റെ ഭാഗമായ ദ്വീപിലേക്കുപോകാന്‍ തയ്യാറായി. വിമാനം പൊങ്ങാന്‍ അധികം സമയം ബാക്കിയില്ലാതിരിക്കെ വാലില്ലാത്ത മീനിനെപ്പോലെ ടിക്കറ്റില്ലാത്ത ഞാന്‍ റ്റ്രാവല്‍ ഏജന്റിനെയും കാത്ത്‌ അയാളുടെ റീച്ചബിളല്ലാത്ത മൊബൈലിലേക്ക്‌ ട്രൈ ചെയ്തുകൊണ്ട്‌ ദുബൈ എയര്‍പോര്‍ട്ടിന്റെ ഡിപാര്‍ച്ചര്‍ കവാടത്തില്‍ നിന്നു. ഭാഗ്യത്തിന്‌ അധികം വൈകാതെ അയാള്‍ റ്റിക്കറ്റുമായി പറന്നെത്തി. അതും പറിച്ചെടുത്ത്‌ ഞാന്‍ അകത്തേക്കോടി. പ്രാഥമികപരിപാടികളെല്ലാം കഴിഞ്ഞപ്പോള്‍ കിഷിലേക്കുള്ളവര്‍ gate 2-ല്‍ വരാന്‍ അനൗണ്‍സ്‌ ചെയ്യുന്നതായി കേട്ടതുപോലെ തോന്നി. അവിടെച്ചെന്നു. confirm ചെയ്യാന്‍ വേണ്ടി ക്യൂവിലെ ഒരാളോട്‌ ചോദിച്ചു: കിഷ്‌?
അയാള്‍ ഒരു ഇറാനിയാണെന്നു തോന്നി.
അയാള്‍ പറഞ്ഞു: ഖിഷം
കിഷം??, ഞാന്
‍ഖിഷം., അയാള്
‍ഓക്കെ., ഞാന്
‍ഓഹോ, അപ്പോള്‍ അങ്ങനെയാണ്‌ കാര്യം. കിഷിന്റെ ഒറിജിനല്‍ ഫാര്‍സിഭാഷയിലുള്ള പേരാണ്‌ ഖിഷം എന്നത്‌. നമ്മുടെയാളുകള്‍ കിഷ്‌, കിഷ്‌ എന്നു പറയുന്നു. എപ്പോഴും ഞാന്‍ കേട്ടിട്ടുള്ളത്‌ ആ പേരാണ്‌. ഇപ്പോള്‍ ആദ്യമായാണ്‌ ഖിഷം എന്ന്‌ കേള്‍ക്കുന്നത്‌. പെട്ടെന്നാണ്‌ റ്റിക്കറ്റിന്റെ കവര്‍ ശ്രദ്ധയില്‍പ്പെട്ടത്‌. qeshm fars air. എങ്കിലും യാത്ര fars aasemaan-ന്റെ ഫ്ലൈറ്റിലായിരുന്നു. ഡല്‍ഹിയില്‍നിന്ന് കൊച്ചിക്കുപോകാന്‍ air indiaയില്‍ ബുക്ക്‌ ചെയ്തിട്ട്‌ അവര്‍ bhutan airlines-ല്‍ കയറ്റിവിട്ടതുപോലെ.

ദുബൈയില്‍നിന്ന്‌ ഖിഷമിലേക്ക്‌ വെറും അരമണിക്കൂര്‍ യാത്രയേയുള്ളൂ. ചെറിയ പ്ലെയിനിന്റെ ജനലരികെയുള്ള സീറ്റിലിരുന്ന് താഴെ സൂര്യപ്രകാശത്തില്‍ വെട്ടിത്തിളങ്ങുന്ന പേര്‍ഷ്യന്‍ ഗള്‍ഫിന്റെ ഓളങ്ങള്‍ക്കുമീതെ നീങ്ങുന്ന കുഞ്ഞുകപ്പലുകളെ നോക്കി ഞാനിരുന്നു. അധികമാകും മുന്‍പെ വെള്ളം മാറി കര വന്നു. തവിട്ടുനിറത്തില്‍ അറ്റമില്ലാതെ വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന ഭൂമി. ഇതാണ്‌ ദ്വീപ്‌. ഇത്രയും വലുതായിരിക്കുമെന്ന്‌ കരുതിയില്ല. വിമാനം കൂടുതല്‍ താഴ്‌ന്നപ്പോള്‍ മനസ്സിലായി ഇവിടെനിറയെ മലകളാണ്‌. മറ്റൊന്നും ദൃശ്യമല്ല. ജനവാസത്തിന്റെ ഒരു സൂചനയുമില്ല. മലകളുടെ മുകള്‍ഭാഗം കൂര്‍ത്തുകോണായിട്ടല്ല. നേരേമറിച്ച്‌ വിശാലമായി പരന്നുകിടക്കുന്നു. ഓരോ വലിയ മലയുടെയും മുകളില്‍ വിശാലമായ ഓരോ മൈതാനം. ആ ദൃശ്യം പകര്‍ത്തണമെന്നു തോന്നി. പക്ഷെ കൈയില്‍ കാമറയില്ല. ഉണ്ടായിരുന്നത്‌ നാട്ടില്‍ സുഹൃത്തിനു കൊടുത്തിട്ടാണ്‌ പോന്നത്‌. പിന്നെ മൊബൈലില്‍ പകര്‍ത്താമെന്ന് കരുതി. പക്ഷെ അത്‌ ഫ്ലൈറ്റ്‌ ഉയരുന്നതിനുമുന്‍പുതന്നെ ഞാന്‍ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ പ്രകാരം ഓഫാക്കിയിരുന്നു. സുരക്ഷാക്രമീകരണങ്ങളെ ധിക്കരിച്ച്‌ അത്‌ ഓണ്‍ ചെയ്യെണ്ട എന്നു കരുതി.

തവിട്ടുനിറമുള്ള പേര്‍ഷ്യന്‍ മണ്ണില്‍ കാലുകുത്തിനിന്നപ്പോള്‍ ഹൃദയത്തില്‍ റുബായികളെത്തി. കണ്മുന്നില്‍ ഖിഷെം. മനസ്സില്‍ നൈശാബൂര്‍.. വിമാനത്താവളത്തിനകത്ത്‌ ഓഫീസുകളുടെ വാതിലുകളിലും കൗണ്ടറുകളിലും അറബിലിപിയില്‍ ഫാര്‍സിഭാഷയില്‍ എഴുതിയ അക്ഷരങ്ങള്‍ കൂട്ടിവായിച്ചു ചില ഫാര്‍സിപദങ്ങളെ പരിചയപ്പെട്ടു.
دفتر كذرنامه (ദഫ്‌തര്‍ കസര്‍നാമ) എന്നാല്‍ immigration office എന്നാണര്‍ത്ഥം എന്ന് ഇംഗ്ലീഷിലും ഫാര്‍സിയിലും എഴുതിയിരിക്കുന്ന ബോര്‍ഡ്‌ വായിച്ചപ്പോള്‍ മനസ്സിലായി. അതായത്‌ ഓഫീസിന്‌ ഹിന്ദിയിലും ഉര്‍ദുവിലും ഉള്ള ദഫ്തര്‍ തന്നെ പേര്‍ഷ്യനിലും. അക്ഷരങ്ങള്‍ എഴുതിയിരിക്കുന്ന ശൈലിക്ക്‌ ഉര്‍ദുവിനെക്കാളും സാമ്യം അറബിയോടാണെന്നു തോന്നി.

ഖിഷം എയര്‍പോര്‍ട്ടില്‍ ഇമ്മിഗ്രേഷന്‌ നില്‍ക്കുന്നവര്

ഹോട്ടലിലേക്കുള്ള വാഹനത്തില്‍ വിമാനത്താവളത്തിനു പുറത്തേക്ക്‌ നീങ്ങിയപ്പോള്‍ അടുത്തിരുന്ന അബ്ദുല്‍ലത്തീഫ്‌ പറഞ്ഞു: ഒരു മണിക്കൂര്‍ ഓട്ടമുണ്ട്‌ ഹോട്ടലിലേക്ക്‌. ഞാന്‍ ആശ്ചര്യപ്പെട്ടു. വെറുതെയല്ല ചുറ്റുപാടും ഒരു മനുഷ്യന്റെ തരിപോലും കാണാത്തത്‌. എയര്‍പോര്‍ട്ട്‌ ജനവാസമുള്ള സ്ഥലത്തുനിന്ന് വളരെ അകലെയാണ്‌. വണ്ടി അല്‍പം നീങ്ങിയപ്പോള്‍ ബോര്‍ഡ്‌ കണ്ടു, ഖിഷം 45 k.m. എന്ന്. മലകള്‍ക്കിടയിലൂടെ വാഹനം നീങ്ങി. 45-ലെ 4 അറബിലിപിയിലേതുപോലെ തന്നെ. പക്ഷെ 5 അല്‍പം വ്യത്യസ്തമായിരുന്നു. സ്നേഹം സൂചിപ്പിക്കുന്ന ഹൃദയചിഹ്നം തലതിരിച്ചിട്ടാല്‍ കിട്ടുന്നതാണ്‌ ആ 5-ന്റെ രൂപം. വളരെ വര്‍ഷങ്ങള്‍ ഞാന്‍ മിസ്സ്‌ ചെയ്ത ആ അക്കത്തെ വീണ്ടും കണ്ടപ്പോള്‍ സന്തോഷം തോന്നി. ചെറുപ്പത്തില്‍ മദ്രസയില്‍ അറബി അക്കങ്ങള്‍ പഠിച്ചപ്പോഴാണ്‌ ആ അക്കത്തെ കണ്ടിട്ടുള്ളത്‌. പക്ഷെ വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കുശേഷം അറബിനാട്ടിലെത്തിയപ്പോള്‍ എല്ലായിടത്തും കണ്ട 5 അതിന്റെ കുനിപ്പുകളും മുനകളുമൊക്കെ റൗണ്ട്‌ ചെയ്ത്‌ ഏതാണ്ട്‌ പൂജ്യം പോലെ ഒരു വൃത്തത്തിന്റെ രൂപത്തിലായിരുന്നു. അത്‌ അല്‍പം ചിന്താക്കുഴപ്പം സൃഷ്ടിച്ചു. മദ്രസയില്‍ പഠിച്ചത്‌ അത്‌ തന്നെയോ അതോ എന്റെ വെറും ഓര്‍മ്മപ്പിശകോ? പക്ഷെ ഇപ്പോള്‍ മനസ്സിലായി അത്‌ ഓര്‍മ്മപ്പിശകല്ല എന്ന്‌.

ഹോട്ടല്‍ റിസപ്ഷനുമുന്നില്‍ രണ്ടുപേരുടെ ഫോട്ടോ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. ഒന്ന് ഇസ്ലാമിക ഇറാന്റെ സ്ഥാപകനേതാവായ ആയത്തുള്ള റൂഹുള്ള ഖുമൈനി. മറ്റേത്‌ നിലവിലുള്ള ആയത്തുള്ള ആയ സയ്യിദ്‌ അലി ഖാമിനൈ. ഇവരുടെ ചിത്രം എല്ലായിടത്തുമുണ്ട്‌. എയര്‍പോര്‍ട്ടിലും കണ്ടിരുന്നു. റിസപ്ഷനില്‍ ഒരു മേശ പ്രത്യേകരീതിയില്‍ അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു. ആ മേശയ്ക്കുമുകളില്‍ ഉള്ള വസ്തുക്കള്‍ ഇവയാണ്‌: ഒത്ത നടുക്ക്‌ ഒരു പാത്രത്തില്‍ കണ്‍കുളിര്‍പ്പിക്കുന്ന പച്ചപ്പ്‌ വിരിച്ചുനില്‍ക്കുന്ന മുളപ്പിച്ചുവെച്ചിരിക്കുന്ന ധാന്യമണികള്‍, ഒരു ചെറിയ ഫിഷ്‌ടാങ്കില്‍ മത്സ്യങ്ങള്‍, ഒരു പിഞ്ഞാണത്തില്‍ നാണയങ്ങള്‍. ഒന്നു രണ്ട്‌ സോസറുകളില്‍ സുഗന്ധവ്യഞ്ജനപ്പൊടികള്‍. ഒരു സോസറില്‍ വെളുത്തുള്ളി, മെഴുകുതിരികള്‍, ഒരു ഖുറാന്‍, ഇതെല്ലാം പെരുപ്പിച്ചുകാണിക്കാന്‍ ഒരു കണ്ണാടി. ഇതെന്താണെന്ന്‌ ആദ്യം മനസ്സിയായില്ല. പിന്നെ, ഹോട്ടലിലെ ഒരാള്‍ പറഞ്ഞുതന്നു. ഇത്‌ ഇറാനിയന്‍ പുതുവര്‍ഷം പ്രമാണിച്ചുള്ള ഒരു ആചാരമാണ്‌. വിഷുക്കണി പോലെ ഒരു സംഗതി. വസന്തത്തിന്റെ തുടക്കം തന്നെയാണ്‌ ഫാര്‍സി പുതുവല്‍സരത്തിന്റെയും ആരംഭം. പുതുദിനം എന്നര്‍ത്ഥം വരുന്ന 'നവ്‌റോസ്‌'(navroz) എന്ന പ്രയോഗമാണ്‌ പുതുവല്‍സരത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന ഫാര്‍സിവാക്ക്‌. എങ്ങും നവ്‌റോസിന്റെ അലങ്കാരങ്ങളും ആശംസാവാചകങ്ങളും കാണാം. നവ്‌റോസ്‌ പ്രമാണിച്ച്‌ എല്ലാവര്‍ക്കും രണ്ടാഴ്ച അവധിയാണ്‌. ഖിഷമില്‍ ഇത്‌ ടൂറിസ്റ്റ്‌ സീസണുമാണ്‌. ഇറാന്റെ വിവിധഭാഗങ്ങളില്‍നിന്ന് ആളുകള്‍ ഖിഷമിലെത്തുന്നു. ലക്ഷക്കണകിനാളുകളാണ്‌ ഇപ്രാവശ്യം എത്തിയിരിക്കുന്നതെന്ന് റിസപ്ഷനിലെ ഒരുത്തന്‍ എന്നോട്‌ പറഞ്ഞു. മാര്‍ക്കറ്റില്‍ അപ്പം പോലും സ്റ്റോക്ക്‌ തീര്‍ന്നുവത്രെ. ഹോട്ടലുകളിലാകട്ടെ മുറികളെല്ലാം ഫുള്ളും. ഒഴിഞ്ഞ സ്ഥലങ്ങളില്‍ ആളുകള്‍ പലവര്‍ണ്ണങ്ങളിലുള്ള റെഡിമെയ്ഡ്‌ റ്റെന്റുകളില്‍ തങ്ങിയിരിക്കുന്നതുകാണാം. ഇത്തരം റ്റെന്റുകളുടെ ഒരു നീണ്ടനിര തന്നെ കാണാം. ടൂറിസ്റ്റുകള്‍ക്കായി ബോട്ടിങ്ങും ബീച്ചുകളും പാര്‍ക്കുകളുമൊക്കെ ഉണ്ടിവിടെ. സിമിന്‍ ബീച്ചും ഗോള്‍ഡന്‍ ബീച്ചും ശ്രദ്ധയില്‍പ്പെട്ടു. പിന്നെയൊരു സെയ്‌ത്തൂന്‍ പാര്‍ക്കും കണ്ടു. സെയ്‌ത്തൂന്‍ എന്നാല്‍ അറബിയില്‍ ഒലിവ്‌ എന്നര്‍ത്ഥം. ഫാര്‍സിയിലും അതുതന്നെയായിരിക്കണം അര്‍ത്ഥം. (യാത്ര കഴിഞ്ഞ്‌ ഇമറാത്തില്‍ തിരിച്ചെത്തി hotbird നോക്കിയപ്പോള്‍ എല്ലാ ഇറാനിയന്‍ ചാനലുകളിലും പുതുവര്‍ഷത്തിന്റെ മേശ അലങ്കരിച്ചുവെച്ചിരിക്കുന്നതു കണ്ടു. ഒരു അസര്‍ബൈജാന്‍ ചാനലിലും ഇതു കണ്ടു!)

ഹോട്ടല്‍ റിസപ്ഷനിലെ ഖുമൈനിയുടെയും ഖാമെനൈയുടെയും ചിത്രം

ഹോട്ടല്‍ റിസപ്ഷനില്‍ക്കണ്ട നവ്‌റോസ്‌ അലങ്കാരം

വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ പലവര്‍ണ്ണങ്ങളിലുള്ള ടെന്റുകള്‍

ഖിഷമിലെ പേര്‍ഷ്യന്‍ ഗള്‍ഫിന്റെ തീരം

ഹോട്ടലില്‍ താമസമായിരുന്ന ഒരു പ്രായം ചെന്ന മലയാളി പറഞ്ഞു കിഷ്‌ എന്നു പേരുള്ള മറ്റൊരു ദ്വീപുമുണ്ടെന്ന്‌!. ഞാന്‍ ആശ്ചര്യത്തോടെ നോക്കി. ഞാന്‍ ചോദിച്ചു: അപ്പോള്‍ കിഷും ഖിഷമും ഒന്നല്ലേ? നമ്മളിപ്പോള്‍ കിഷിലല്ലേ?
അല്ല, രണ്ടും രണ്ടാണ്‌., അയാള്‍.
അതുവരെ ഞാന്‍ കരുതിയിരുന്നത്‌ ഞാന്‍ കിഷിലായിരുന്നു എന്നാണ്‌. ഉടനെ റിസപ്ഷനിലെ മാപ്പില്‍ പോയി നോക്കി. ഖിഷം കണ്ടു. ഇറാന്റെ പ്രധാനകരയോട്‌ ചേര്‍ന്ന് പേര്‍ഷ്യന്‍ ഗള്‍ഫില്‍ കിടക്കുന്നു. അതിനടുത്തായി പൊട്ടുപൊട്ടുപോലെ ചില കുഞ്ഞുദ്വീപുകളും കാണാം. അവയിലേതെങ്കിലുമൊന്നായിരിക്കുമോ കിഷ്‌? പക്ഷെ കിഷ്‌ എന്നൊരുവാക്ക്‌ അവിടെയെങ്ങും കണ്ടില്ല. ഗൂഗ്‌ള്‍ സെര്‍ച്ചില്‍ മനസ്സിലായി രണ്ടും രണ്ട്‌ വ്യത്യസ്തദ്വീപുകളാണെന്ന്‌. എങ്കിലും മാപ്പിലെവിടെയാണ്‌ കിഷ്‌ എന്നുമാത്രം പിടികിട്ടിയില്ല. റിസപ്ഷന്റെ മുന്‍പിലൂടെ പോകുമ്പോഴും വരുമ്പോഴും ഞാന്‍ മാപ്പില്‍ നോക്കിക്കൊണ്ടിരുന്നു. പല പ്രാവശ്യം നോക്കിയപ്പോള്‍ യാദൃശ്ചികമായി കണ്ടെത്തി കിഷിനെ. പക്ഷെ ഖിഷമിനടുത്തെവിടെയുമല്ല അത്‌. ഖിഷമില്‍നിന്ന്‌ വളരെ ദൂരെ മാറി ഒരിടത്ത്‌ ഒറ്റപ്പെട്ടുകിടക്കുകയാണ്‌. രണ്ടും പേര്‍ഷ്യന്‍ ഗള്‍ഫില്‍ത്തന്നെ. രണ്ടിലേക്കും ദുബായില്‍നിന്നുള്ള ദൂരം ഏതാണ്ടൊന്നുതന്നെ.

ഖിഷമും കിഷും (click on pic to enlarge)

ഖിഷം

ഓര്‍ക്കുട്ട്‌ ഇറാനില്‍ ബ്ലോക്ക്ഡ്‌ ആണെന്നറിയാമായിരുന്നു. എങ്കിലും ബ്ലോക്ക്‌ ചെയ്ത സൈറ്റിന്റെ പേജ്‌ ഡിസ്‌പ്ലേ എങ്ങനെയാണെന്നറിയാന്‍ വേണ്ടി ഓര്‍ക്കുട്ട്‌ തുറക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചുനോക്കി. ഇംഗ്ലീഷില്‍ ഒന്നും എഴുതിയിട്ടില്ല. പേജ്‌ ബ്ലോക്ക്ഡ്‌ ആണെന്ന് ഫാര്‍സിയില്‍ മാത്രം എഴുതിയിരിക്കുന്നു. സൗദിയിലെയും ഇമറാത്തിലെയും ഇന്റര്‍നെറ്റ്‌ ബ്ലോക്ക്‌ പേജുകള്‍ മനസ്സില്‍ ഒന്ന് മിന്നിമറഞ്ഞു. കൂട്ടത്തില്‍ ഇവരുടേതുതന്നെ ഏറ്റവും ലളിതമായ പേജ്‌.

ഇറാനിലെ ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ ബ്ലോക്ക്‌ പേജ്‌

സൗദിയിലെ ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ ബ്ലോക്ക്‌ പേജ്‌ (ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ മതകാര്യവകുപ്പിന്റെ ഭരണത്തിന്‍ കീഴിലായിരുന്നപ്പോഴത്തേത്‌)

സൗദിയിലെ ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ ബ്ലോക്ക്‌ പേജ്‌ (ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ വകുപ്പിന്റെ ഭരണത്തിന്‍ കീഴിലായതിനുശേഷമുള്ളത്‌)

uae-യിലെ ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ ബ്ലോക്ക്‌ പേജ്

ഒരുദിവസം മുഴുവന്‍ ഹോട്ടലില്‍ ചടഞ്ഞുകൂടിയതിനുശേഷം വൈകിട്ട്‌ ദ്വീപ്‌ കിഷല്ല ഖിഷമാണ്‌ എന്നു പറഞ്ഞുതന്നയാളുടെ കൂടെ പുറത്ത്‌ ചുറ്റാനിറങ്ങി. ഹോട്ടലിനോടടുത്ത പ്രദേശത്തുതന്നെ വളരെ ജനവാസമുള്ള ഒരു സ്ഥലം കണ്ടു. വളരെ ജനത്തിരക്കുള്ള ഒരു ഷോപ്പിംഗ്‌ സെന്ററും കണ്ടു അവിടെ. അവിടമാകെ ഇറാനിലെ പല ഭാഗങ്ങളിലും നിന്നെത്തിയ ജനങ്ങളായിരുന്നു. ഇറാനിപ്പെണ്ണുങ്ങളുടെ സൗന്ദര്യം ആസ്വദിക്കാന്‍ ഒരവസരം കൂടി അങ്ങനെ ലഭിച്ചു. ആദ്യം അവരെ കണ്ടിട്ടുള്ളത്‌ മക്കയില്‍വെച്ചായിരുന്നു. അന്നേ എനിക്കു മനസ്സിലായി പേര്‍ഷ്യന്‍ സുന്ദരികളെക്കാളും സൗന്ദര്യമുള്ള പെണ്ണുങ്ങള്‍ ലോകത്തെവിടെയെങ്കിലുമുണ്ടെങ്കില്‍ ഞാനവരെ കണ്ടിട്ടില്ല എന്ന്. ഇന്നും ആ അഭിപ്രായം മാറിയിട്ടില്ല. ശരീരം മൂടിക്കെട്ടിയ കറുത്ത പര്‍ദ്ദകളില്‍ മൂടപ്പെടാതെ പ്രകാശം പരത്തിനില്‍ക്കുന്ന വെളുത്ത മുഖങ്ങള്‍. മെയ്ക്കപ്പ്‌ ചെയ്ത്‌ മുഖം വൃത്തികേടാക്കാത്തവരാണ്‌ കൂടുതലും. natural beauty. പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകള്‍ മാത്രമാണ്‌ ശരിക്കും പര്‍ദ്ദയണിയുന്നത്‌. യുവതലമുറ കൂടുതലും പര്‍ദ്ദയെ അനുകരിക്കുന്ന രീതിയില്‍ കറുപ്പ്‌ നിറത്തില്‍ ടോപ്പും ബോട്ടവുമാണ്‌ ധരിക്കുക. ടോപ്പ്‌ കാല്‍മുട്ടിനടുത്തുവരെയുള്ളതാണ്‌. ബോട്ടം ചിലപ്പോള്‍ കറുപ്പ്‌ ജീന്‍സാണ്‌! പല പെണ്‍കുട്ടികളും ശരിക്കും ചൂരിദാര്‍ ആണു ധരിച്ചിരിക്കുന്നത്‌ എന്നു വേണമെങ്കില്‍ പറയാം. പ്ലെയിന്‍ കറുപ്പും കറുപ്പുമാണ്‌ നിറമെന്നു മാത്രം. തലമുടിയും കറുപ്പ്‌ കൊണ്ട്‌ മറച്ചിരിക്കുന്നു. ഇതേ വേഷത്തിലാണ്‌ ഇവരെ കൂടുതലും മക്കയില്‍ കണ്ടിട്ടുള്ളത്‌. തിരക്കേറിയ ചന്തയില്‍ ജനങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍ നടക്കുക ശ്രമകരമായിരുന്നു. ചന്തയാകെ പുതുവര്‍ഷത്തിന്റെ ആഘോഷമൂഡിലായിരുന്നു. ആളുകള്‍ കടകളില്‍നിന്ന് ഓരോ സാധനങ്ങള്‍ വാങ്ങുന്നുണ്ടായിരുന്നു. മിക്കവരും വലിയ വലിയ നോട്ടുകെട്ടുകള്‍ നല്‍കിയാണ്‌ സാധനങ്ങള്‍ വാങ്ങുന്നത്‌. കാരണം. അവരുടെ നാണയത്തിന്റെ വില ഒരു u.a.e.ദിര്‍ഹമിന്‌ 2500-ഓളം ഇറാനി റിയാല്‍ അഥവാ ടുമാന്‍ ആണ്‌. അതായത്‌ ഒരു ചായ കുടിക്കണമെങ്കില്‍ 2000 റിയാല്‍ കൊടുക്കണം എന്നര്‍ത്ഥം. അതുകൊണ്ടുതന്നെ എല്ലാവരുടെയും പഴ്സില്‍ കാണുന്ന മിനിമും നോട്ട്‌ 500-ന്റേതാണ്‌. അതുകഴിഞ്ഞു കാണുക 1000, 2000, 5000, 10000 എന്നിങ്ങനെയുള്ള നോട്ടുകളാണ്‌. എല്ലാ നോട്ടുകളിലും ആയത്തുള്ള ഖുമൈനിയുടെ ചിത്രമാണുള്ളത്‌. പക്ഷെ കൂടുതല്‍ പേരും കൈകാര്യം ചെയ്യാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നത്‌ യു. എ. ഇ. ദിര്‍ഹമാണ്‌. യു.എ.ഇ-യില്‍ നിന്ന് പോകുന്നവര്‍ക്ക്‌ കാശ്‌ എക്സ്‌ചെയിഞ്ച്‌ ചെയ്യേണ്ട കാര്യമില്ല. എല്ലാ ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കും ദിര്‍ഹം ഉപയോഗിക്കാം. ഒരുകാലത്ത്‌ പ്രൗഢിയില്‍ വിലസിയിരുന്ന രാജ്യം ഇന്ന് ദാരിദ്യത്തിന്റെ പടുകുഴിയിലാണ്‌! ഒരു കുപ്പി മിനറല്‍ വാട്ടര്‍ വാങ്ങിയപ്പോള്‍ കുപ്പിയില്‍ പ്രിന്റ്‌ ചെയ്തിരിക്കുന്ന വില 2500 ആണ്‌. ഞാന്‍ ഒന്നര ദിര്‍ഹം കൊടുത്തു.

ഖിഷമില്‍ ഇത്ത്‌സലാത്തിന്റെ മൊബൈലിന്‌ ഒട്ടും സിഗ്നല്‍ ഇല്ല. ഫോണ്‍ ചെയ്യാന്‍ വേണ്ടി ഒരു ടെലഫോണ്‍ ബൂത്തില്‍ കയറി. ഒരു സ്ത്രീയാണ്‌ അത്‌ നടത്തുന്നത്‌. ഫോണ്‍ നിരക്കുകള്‍ ഇമറാത്തിലേതിനെക്കാളും കുറവാണെന്ന് തോന്നി. ആ റ്റെലഫോണ്‍ ബൂത്തിലെ കൗണ്ടറിന്റെയവിടെയുള്ള ഭിത്തിയില്‍ ഖൊമൈനിയുടെ ഒരു ചിത്രം കണ്ടു. ഫാര്‍സിഭാഷയില്‍ ഇങ്ങനെ എഴുതിയിട്ടുമുണ്ടതില്‍:

اسرائيل بايد از بين برود


ആദ്യത്തെ വാക്ക്‌ ഇസ്രായീല്‍ എന്നാണെന്ന് മനസ്സിലായി. ബാക്കിയുള്ള വാക്കുകളുടെ അര്‍ത്ഥം എന്താണെന്ന് മനസ്സിലായില്ല. ഇസ്രായീല്‍ എന്നത്‌ ഇസ്ലാമികരാഷ്ട്രങ്ങളില്‍ തൊട്ടാല്‍ പൊള്ളുന്ന വിഷയമാണെന്ന് പറയേണ്ടതില്ലല്ലോ. ഇസ്രായീലിനെക്കുറിച്ച്‌ ഇത്ര പരസ്യമായി എന്താണ്‌ ഈ ചിത്രത്തില്‍ പറയുന്നത്‌ എന്നറിയാന്‍ ജിജ്ഞാസയായി. എങ്കിലും ആരോടും ചോദിക്കാനുള്ള ധൈര്യമില്ലായിരുന്നു. പക്ഷെ ഒരു കടലാസില്‍ ഞാന്‍ അത്‌ പകര്‍ത്തിയെടുത്തു. പിറ്റെദിവസം ഹോട്ടലിലെ ഡ്രൈവറായ ഹുസൈനോടും റിഫ്രഷ്‌മന്റ്‌ സ്റ്റാളിലെ അബ്ദുല്‍ ബാസിത്തിനോടും സൗഹൃദം സ്ഥാപിക്കാന്‍ അവസരം കിട്ടി. അവരോട്‌ അതിന്റെ അര്‍ത്ഥം ചോദിച്ചു. പക്ഷെ ഇസ്രായീല്‍ എന്ന വാക്ക്‌ അവരോട്‌ പറഞ്ഞില്ല. പകരം പകര്‍ത്തിയെടുത്ത കടലാസില്‍ ഇസ്രായീല്‍ എന്ന വാക്കെഴുതിയ ഭാഗം പിന്നിലേക്ക്‌ മടക്കിവെച്ചിട്ട്‌ ബാക്കി മാത്രം കാണിച്ചു. ആദ്യമേ അവര്‍ ചോദിച്ചത്‌ ഇത്‌ എവിടെയാണ്‌ കണ്ടത്‌ എന്നാണ്‌. അടുത്തുള്ള ടെലഫോണ്‍ ബൂത്തിലാണ്‌ എന്ന് ഞാന്‍ പറഞ്ഞില്ല. ഹുസൈന്‍ ഞാന്‍ കേള്‍ക്കെ അതു വായിച്ചു: 'ഇസ്രായീല്‍ ബായദ്‌ അസ്‌ ബീന്‍ ബറവദ്‌'. എന്നിട്ട്‌ അയാള്‍ തൊട്ടുമുന്‍പില്‍ കണ്ട ഒരു പ്ലാസ്റ്റിക്‌ സ്പൂണ്‍ കൈയിലെടുത്തിട്ട്‌ അത്‌ ഒടിച്ചുനുറുക്കുന്ന രീതിയില്‍ ആംഗ്യം കാണിച്ചു. ഇതാണ്‌ ഏതെങ്കിലും വസ്തുവിനെക്കുറിച്ച്‌ ആ വാക്കുകള്‍ കൊണ്ടുദ്ദേശിക്കുന്നത്‌ എന്ന് അയാള്‍ പറഞ്ഞു. എന്നിട്ട്‌ കൈവിരലുകള്‍ ഒന്നിച്ചുനേരേ പിടിച്ച്‌ ഒരാളുടെ മരണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന രീതിയില്‍ കഴുത്തിനു മുന്‍പില്‍ നീക്കിക്കാണിച്ചു. ഇതാണ്‌ ഒരു വ്യക്തിയെക്കുറിച്ചാണ്‌ ഈ വാക്യമെങ്കില്‍ അര്‍ത്ഥമെന്നും പറഞ്ഞു. ഇസ്രായീല്‍ എന്ന വാക്ക്‌ ആ വാക്യത്തിന്റെ ആദ്യം വരുമ്പോള്‍ എന്താണര്‍ത്ഥമെന്ന് ഇപ്പോള്‍ എനിക്ക്‌ മനസ്സിലായി.


ഇറാനിലെ പതാകയുടെ നടുവില്‍ക്കാണുന്ന ചിഹ്നം മറ്റു പലയിടങ്ങളിലും കാണാന്‍ കഴിഞ്ഞു. സിഖുകാരുടെ ചിഹ്നത്തെയാണതോര്‍മ്മിപ്പിച്ചത്‌. അത്രയ്ക്ക്‌ സാദൃശ്യമുണ്ടവയ്ക്കുതമ്മില്‍. പക്ഷെ സൂക്ഷിച്ചുനോക്കിയാല്‍ മനസ്സിലാകും അല്ലാഹു എന്ന്‌ അറബിയില്‍ കലാപരമായി എഴുതിയിരിക്കുന്നതാണെന്ന്‌.

ഇറാന്റെ പതാക (നടുവില്‍ സിഖുകാരുടേതിനോട്‌ സാമ്യമുള്ള ചിഹ്നവും കാണാം)

ഇന്ത്യയിലെ കാറുകളുടെ നമ്പര്‍ പ്ലെയ്‌റ്റില്‍ രാജ്യത്തിന്റെ പേരെഴുതാറില്ലല്ലൊ. സൗദിയില്‍ രാജ്യത്തിന്റെ പേരെഴുതുന്നുണ്ട്‌. എമിറേറ്റ്‌സിലാകട്ടെ, അതാത്‌ എമിറേറ്റിന്റെ പേരെഴുതുന്നു. ഇറാനിലും ഇതുപോലെ രാജ്യത്തിന്റെ പേരെഴുതുന്നു. പ്ലെയ്‌റ്റിന്റെ ഇടത്തേയറ്റത്ത്‌ Islamic Republic of Iran എന്നതിന്റെ ചുരുക്കമെഴുതിയിരിക്കുന്നു. വലത്തേയറ്റത്ത്‌ ഇറാനെന്ന് ഫാര്‍സിയിലും എഴുതിയിരിക്കുന്നു. 4 എന്ന അക്കം അറബികള്‍ എഴുതുന്ന രീതികൂടാതെ മറ്റൊരു രീതിയിലും ഇവര്‍ എഴുതുന്നു. 6 എന്ന അക്കവും ഇതുപോലെ രണ്ടുരീതിയില്‍ എഴുതുന്നു. അറബികള്‍ പൂജ്യത്തിന്‌ ഒരു കുത്തുമാത്രമിടുമ്പോള്‍ ഇവര്‍ ഒരു കൊച്ചുവൃത്തം ഉപയോഗിക്കുന്നു. അറബികള്‍ 3 എന്ന അക്കം പേന കൊണ്ടെഴുതുമ്പോള്‍ അച്ചടിയിലെ രണ്ടുപോലെയാണെഴുതുക. പക്ഷെ ഇവര്‍ അത്‌ അച്ചടിയിലുള്ളതുപോലെതന്നെ എഴുതുന്നു.

ഇറാനിലെ കാറിന്റെ നമ്പര്‍ പ്ലേറ്റ്‌

സൗദിയിലെ കാറിന്റെ നമ്പര്‍ പ്ലേറ്റ്‌

uaeയിലെ കാറിന്റെ നമ്പര്‍ പ്ലേറ്റ്‌

പേര്‍ഷ്യ എനിക്ക്‌ വലിയ ഇഷ്ടമാണ്‌. അത്‌ കാണണമെന്ന ആഗ്രഹം എപ്പോഴും മനസ്സിലുണ്ടായിരുന്നു. ഇപ്പോള്‍ അതിന്റെ ഒരു ചെറിയ തുണ്ട്‌ കാണാന്‍ കഴിഞ്ഞു. എപ്പോഴെങ്കിലും ബാക്കികൂടി കാണാന്‍ കഴിയുമായിരിക്കും.

ഖിഷം എയര്‍പോര്‍ട്ടില്‍ക്കണ്ട നവ്‌റോസ്‌ അലങ്കാരം

p.s: തിരിച്ചുവരുന്ന സമയത്ത്‌ ഖിഷം എയര്‍പോര്‍ട്ടിന്റെ ഡിപാര്‍ച്ചര്‍ ടെര്‍മിനലില്‍ നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ passport control എന്നെഴുതിയിരിക്കുന്ന ബോര്‍ഡില്‍ ഫാര്‍സിയില്‍ വീണ്ടും കസര്‍നാമ എന്ന വാക്കുതന്നെ എഴുതിയിരിക്കുന്നത്‌ കണ്ടു. അപ്പോള്‍ immigration എന്നല്ലേ അതിന്റെയര്‍ഥം? ഒരുപക്ഷേ പാസ്പോര്‍ട്ട്‌ എന്നായിരിക്കാം. ഇമ്മിഗ്രേഷനും അതേ വാക്കുപയോഗിക്കുന്നതായിരിക്കാം.

fury

Title: Fury
Author: Salman Rushdie

publ: vintage (2002)
isbn: 0-999-44338-4

this book is about malik solanka who has left his wife and kid and is roaming the streets of new york. It seems that, according to the author, he is filled with fury for everything around him. Not just that, the author apparently goes on to say that each and every character, nay, the entire world itself is in the grip of enormous fury. If this was the point that rushdie was trying to convey to the reader, then I guess he has failed utterly in his endeavour. I didn’t see any such inexplicable amount of fury anywhere in the book. Whatever fury was there seemed not at all enough to justify the title of the book. Perhaps it is just that the impact is not properly felt as the book is by such an author as rushdie who usually handles such emotions as fury, anger, hatred, love, attachment, nostalgia, etc. in a nihilistic way. Therefore such an author not being able to create a successful novel with such things as fury as its central theme is not a big surprise.

intellectual judgements apart, I really enjoyed reading it. Because I never had any such expectations as a story with a proper structure from rushdie who never seemed to believe in a novel with a polished structure. Almost all of his books I have read I have enjoyed not for their theme or how he creates a well-finished novel, but just because of his magical writing style. This book also I enjoyed for the same reason. Just the experience of reading anything by rushdie, the greatest prose-stylist of our times, is in itself a reason for tremendous joy! And this book seemed very different from his other books I have read and beautiful in a cute way. And it didn’t feel boring at any point, and the pages were being flipped over at a pretty fast pace and I finished reading it in a very short time, in spite of its huge size.

Courtesy: ernakulam public library

കത്തീഫിലെ പെണ്‍കുട്ടീ, ആനന്ദിക്കൂ!

പതിനെട്ട്‌ വയസ്സുള്ള ഒരു പെണ്‍കുട്ടി. ഏഴുപേര്‍ ചേര്‍ന്ന് അവളെ കൂട്ടമായി ആവര്‍ത്തിച്ചാവര്‍ത്തിച്ച്‌ ബലാത്സംഗം ചെയ്യുകയും ക്രൂരമായി ദേഹോപദ്രവമേല്‍പ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇതിന്‌ കോടതി വിധിച്ച ശിക്ഷ ചൂരല്‍ കൊണ്ട്‌ ദേഹത്ത്‌ 90 അടി. കുറ്റവാളികള്‍ക്കല്ല, അതിനിരയായ പെണ്‍കുട്ടിക്ക്‌ (കുറ്റവാളികള്‍ക്ക്‌ വേറെ ശിക്ഷയുണ്ട്‌). കാരണം സംഭവം നടക്കുമ്പോള്‍ പെണ്‍കുട്ടി അപരിചിതനായ ഒരു പുരുഷന്റെ കൂടെ ഒരു കാറില്‍ തനിച്ചിരിക്കുകയായിരുന്നു; ഇസ്ലാമികനിയമമനുസരിച്ച്‌ വിധി കല്‍പ്പിക്കുന്ന കോടതിക്ക്‌ ഇത്‌ 90 അടിക്ക്‌ വേണ്ടുവോളം വലിയ കാരണമാണ്‌!. ഈ അന്യായം പെണ്‍കുട്ടി പത്രങ്ങളോട്‌ പറഞ്ഞ്‌ പരസ്യമാക്കിയതിന്‌ കോടതി 90 അടി എന്നുള്ളത്‌ 200 ആക്കി ഉയര്‍ത്തി. ഈ പെണ്‍കുട്ടിക്കുവേണ്ടി കേസ്‌ വാദിക്കാന്‍ തയ്യാറായ വക്കീലും മനുഷ്യാവകാശസ്നേഹിയുമായ അബ്ദുര്‍റഹ്‌മാന്‍ അല്‍ ലഹമിന്റെ ലൈസന്‍സ്‌ റദ്ദാക്കുകയും ചെയ്തു. സൗദിയിലെ കത്തീഫിലാണ്‌ സംഭവം. മാസങ്ങളോളം വിവാദമായി അന്താരാഷ്ട്രശ്രദ്ധയാകര്‍ഷിച്ച ഈ കേസിന്‌ ഇപ്പോള്‍ തിരശ്ശീല വീഴുന്നു. സൗദിരാജാവായ അബ്ദുള്ള മതക്കോടതിയുടെ തീരുമാനം മറികടന്ന് ഈ പെണ്‍കുട്ടിയെ നിരുപാധികം വിട്ടയക്കാന്‍ കല്‍പ്പന പുറപ്പെടുവിച്ചിരിക്കുന്നു. വക്കീല്‍ ലഹമിന്റെ ലൈസന്‍സ്‌ തിരികെ നല്‍കാനും തീരുമാനിച്ചിരിക്കുന്നു. സൗദി അറേബ്യ എന്ന രാജ്യത്തിന്‌ മനുഷ്യത്വത്തിന്റെ പുതിയൊരു മുഖം നല്‍കിയ മനുഷ്യസ്നേഹിയായ ഈ ഭരണാധികാരിയോട്‌ എനിക്ക്‌ അത്യധികം ബഹുമാനമാണ്‌! ദുഷിച്ചുനാറിയ സൗദിഭരണവ്യവസ്ഥ മൂലം ബ്ലോഗ്‌ ഡിലീറ്റ്‌ ചെയ്യേണ്ടിവന്ന 'lipstick wahhaabi'യായ farah സ്നേഹത്തോടെ ഇദ്ദേഹത്തെ boody എന്നുവിളിക്കുന്നു. ഞാന്‍ ഒന്നും വിളിക്കുന്നില്ല; എങ്കിലും ഈ മനുഷ്യനെക്കുറിച്ച്‌ ഓര്‍ക്കുന്നതുപോലും ആനന്ദം നല്‍കുന്നു! അബ്ദുള്ള നീണാള്‍ വാഴട്ടെ! മനുഷ്യാവകാശങ്ങളെ കഴുത്തു ഞെരിക്കുന്ന എല്ലാ നിയമവും നശിക്കട്ടെ!

അബ്ദുള്ള രാജാവും അബ്‌ദുര്‍റഹ്‌മാന്‍ അല്‍ ലഹമും

a cup of tea

Title: A cup of tea
Author: Osho
publ: diamond pocket books

This is the only book written by osho. In fact there are hundreds of books by osho. But they all are his speeches recorded by his disciples and later published as books. So this is the only book actually written by osho. Because this is a collection of leters written by osho to his friends. But they are more than letters. His language is so poetic. It once again emphasized my perception that the most beautiful poems are created by mystics.

That said, the book didn’t capture my interest much. Because the major themes of his letters are love and meditation. And I have read so much of his books and so much written about him by other people that I can’t handle more love and meditation now :). Any osho book talking about these themes will be boring to some extent to me now. But that’s only a subjective thing. Otherwise the book is a real gem!

Courtesy: ernakulam public library

holy cow

Title: Holy cow
Author: sarah macdonald

Isbn: 0-7679-1574-7
publ: broadway books


once I loved to remain aloof from all those people of India who used to shout out during such occasions as the republic day, independence day etc. I am proud of india , mera bharat mahan etc. when they sang sare jaha se achchha, Hindustan hamara.. I preferred saying ‘sare jahan se kachcha, yeh qabristan hamara’. How could a country neck-deep in corruption and disease-sticken and full of dirt and filth be the best country in the world? This was what confused me. It was all sheer hypocrisy. All those people were being taught in school from their very childhood that they had to be proud of India. They had to be intensely nationalistic and passionately patriotic. but all that was mere lip-service. In India, nationalism is another religion. As are all other religions, nationalistic feelings are also injected when a child is not even grown up enough to understand what it means. Like all faiths, people blindly follow it and become fervent and even fight and kill for it. If they truly loved their country, why do they not strive hard to save it from the host of problems it faces and instead further worsen its misery?

But later when I left India and happened to go abroad and came face to face with various cultures and many different people and could get a good idea of what was going on in other countries around the world, my perception regarding India developed a new facet. I learned to see certain aspects of India that I had failed to see earlier. I knew the real India only when I was out of India! In spite of all its problems mentioned above, India had something special that most other countries lacked. I truly felt that India was better than most other countries that boast of many things that India lacked. Majority of india’s problems are mainly due to poverty alone and therefore could never have existed if India was rich. I started truly feeling proud of India. I talked about india’s superiority in many matters passionately to people of other nationalities. And I fell in love with India for the first time (But still I detest all those people who blindly say that they are proud of India just because their schools have taught them so and at the same time shamelessly rape their own country for their selfish ends). That had happened some years ago. And now, this book holy cow by sarah macdonald has made me fall in love with India all over again!

I really enjoyed it from cover to cover. Not even a single page is boring. Author Sarah is an Australian who visited India for the first time as a tourist and got to see its dirt and filth and slums and diseases and pollution and smoke and swore that she would never come back to this dirty land. This is what she told:

“Good-bye and good riddance, India, I hate you and I’m never, never, ever coming back.”

But she was destined to come back to India, though reluctantly, around a decade later when her sweetheart Jonathan who worked in australian broadcasting corporation was posted in new delhi as a correspondent for south asia. She hated living in this land. But by and by, she started to see India between the lines. She earned a lot of good Indian friends. She started falling in love with India. she talked to and traveled with people of all faiths and all sorts of spirituality. She saw the truthful and she saw the hypocrites. She encountered the rude and chatted with the friendly ones. She saw that even when she was harassed by the hooligans and suffocated by the most polluted city on earth, there was more to India than dirt, smoke and poverty. She took pains to learn about the culture of this land .She savoured the real spirit of India and to an exceptionally great extend for a foreign tourist experienced the real paradox that is India!

“Amid the manicured lawns of the embassy district cars slow down to avoid what appears to be a branch on the road. But it’s not a branch. It’s the twisted limbs of a beggar who’s been hit by a car; he is lying in the middle of the road crying and reaching out his hands for help. We pull over and Jonathan jumps out. But as he approaches the stricken man, a bus lurches to a halt; its driver gets out, grabs the beggar by his arm, drags him to the gutter and dumps him, his face and abdomen bleeding from the bitumen. He’s dragged in anger, not in sympathy; human debris removed. The driver, his route now clear, jumps back on his bus and drives away.
India is the worst of humanity.

At the traffic light, Pooja runs up to our car; she is a local beggar who knows we are the softest touch around. We’ve given her clothes, food and pay good money for the paper she sells. She has rat-tail Rastafarian hair, dimples and dirty teeth but still manages to be the most beautiful child I’ve ever seen, with a smile that would melt stone. She moves to tap on the window but sees we’re upset and hesitates. She gives me a newspaper and pats my hand.
“Poor memsahibs. Ap teekay hoga” (You will be okay).
The pity in her liquid brown eyes is an extraordinary communication of kindness from a child who has nothing to a woman who has everything.
India is the best of humanity.”

India is such a great paradox and great confusion that finding a comprehensive definition for this land is a hard task. But after a long time, sarah macdonald showed me an apt definition for it. The phrase I was searching for for a long time was this: organized chaos!

“India’s organized chaos has exuberance and optimism, a pride and a strong celebration of life. I truly love it. There’s no place like this home.”

As sarah was moving from place to place, I was wondering what she would say about kerala. And what she had to say is the same as anyone who arrives from north India would say. My guess turned out to be right:

“I fly from Mumbai and as we land in Kerala I feel I’ve left India far behind. In the north, Mother Earth chokes in clouds of dust; she’s decrepit and worn down by centuries of invasion, plundering, squandering, depletion and desertification. Kerala, in comparison, is a young fecund mother of abundance. Big wide wet rivers snake through acres of fat coconut palms with electric green leaves. Pineapples, mangoes and coconuts are sold under the shade of flame flowers and frangipani. Above is the first blue sky I’ve seen for months. The Keralan people are beautiful, with big round bodies, wide smiles and dark skin. The women wear jasmine flowers in their hair, muumuu dresses and bright saris, and the men, all hail the men! The southern hunks are either ignoring me or smiling to my face. I smile back, safe that their looks aren’t sleazy.”

Sarah traveled far and wide in India. She saw everything that is India. despite being an atheist, she chatted with sages, priests and Sufis. she interviewed the greatest of bollywood stars. She attended courses in austerity and spirituality. She learned to adapt to the numerous whims and idiosyncrasies of this land. Her western attitude got transformed in a way as to view her life’s hardships in this land of organized chaos as lightly as a bolywood melodrama.

As she flies back with tears to her homeland with her boyfriend, now husband, who is transferred back again to Australia, this is what she has to say:

“I still cling to optimism for a secular religious nation that gives equal rights to all. I have faith in this country of many cultures, many languages, and many ways to God. I belive its greatest gift—its diversity and acceptance of difference—will not be lost.”

“When I remember India, I think of its ability to find beauty in small things—the tattoo of circles on a camel’s rump, a bright silk sari in a dark slum, a peacock feather in a plastic jar, a delicate earring glinting by a worn face and a lotus painted on a truck. I miss the sheer exuberance of a billion individuals and their pantomime of festivals.”

“I’ve learned much from the land of many gods and many ways to worship. From Buddhism the power to begin to manage my mind, from Jainism the desire to make peace in all aspects of life, while Islam has taught me to desire goodness and let go of that which cannot be controlled. I thank Judaism for teaching me the power of transcendence in rituals and the Sufis for affirming my ability to find answers within and reconnecting me to the power of music. Here’s to the Parsis for teaching me that nature must be touched lightly, and the Sikhs for the importance of spiritual strength. I thank the gurus for trying to pierce my ego armor and my girlfriends for making me laugh. And most of all, I thank Hinduism for showing me that there are millions of paths to the divine.
Yet, I have brought back something even more important than sacred knowledge. A baby is growing inside me. A baby conceived during our last weekend in the country. This child will forever remind me of the land I lived in and what it took and what it gave. And this baby, made in India, will always remind me that India, to some extend, made me.”

Thank you sarah!


Courtesy: ernakulam public library

"തനി പാണ്ടിസ്റ്റൈല്‌!"

ഇന്നലെ കിരണ്‍ ടിവിയില്‍ പാര്‍ത്ഥിപന്‍ കനവ്‌ എന്നോ മറ്റോ പേരുള്ള ഒരു തമിഴ്‌ സിനിമ കണ്ടു. ഈ സിനിമയില്‍ അല്‍പം മലയാളമുണ്ട്‌. മലയാളത്തെക്കുറിച്ചും കേരളത്തെക്കുറിച്ചും വളരെ നല്ല കാര്യങ്ങളേ അതില്‍ പറഞ്ഞിട്ടുള്ളൂ. കുറച്ചു മാസങ്ങള്‍ക്കുമുന്‍പ്‌ അസിന്‍ അഭിനയിച്ച ഒരു പാട്ടുസീന്‍ കണ്ടിരുന്നു. അസിന്‍ മലയാളിയും നായകന്‍ തമിഴനുമായിട്ടുള്ള ഫിലിമാണെന്നു തോന്നുന്നു. അതില്‍ നായകന്‍ പാടുന്നത്‌ മലയാളിയായ അവളെ കണ്ടപ്പോള്‍ അവന്‍ തമിഴ്‌ഭാഷ പോലും മറന്നു എന്നാണ്‌. കേരളത്തിന്റെ മനോഹരമായ പല ദൃശ്യങ്ങളും അതില്‍ കാണിച്ചു എന്നാണോര്‍മ്മ. പിന്നെ ഏതു ഫിലിം പിടിച്ചാലും അതില്‍ അല്‍പം മലയാളവും കേരളവും മനഃപൂര്‍വ്വം ഫിറ്റ്‌ ചെയ്യുന്ന മണിരത്നമെന്ന മഹാനായ ചലച്ചിത്രകാരനെക്കുറിച്ചുമറിയാം. ഇനിയും വേറെ ഏതൊക്കെ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്‌ തമിഴ്‌ സിനിമ മലയാളത്തെയും കേരളത്തെയും ആദരിക്കുന്നതിന്റെ അടയാളമായി ചൂണ്ടിക്കാണിക്കേണ്ടതെന്ന്‌ എനിക്കറിയില്ല(ഞാന്‍ അധികം സിനിമകള്‍ കാണാറില്ല).

എങ്കിലും കണ്ടിടത്തോളം മലയാളം സിനിമകളില്‍ തമിഴന്മാരെക്കുറിച്ച്‌ അവജ്ഞയോടെയും പരിഹാസത്തോടെയും പറയുന്നതായാണ്‌ പൊതുവെ കണ്ടിട്ടുള്ളത്‌. ഉദാഹരണത്തിന്‌ ഒരാളുടെ വേഷം മോശമാണെന്നുപറയാന്‍ "എന്താടാ തനി പാണ്ടിലുക്കുണ്ടല്ലോ നിന്നെക്കാണാന്‍" എന്നായിരിക്കും മലയാളത്തിലെ ഡയലോഗ്‌. ഇത്തരത്തിലുള്ള പരാമര്‍ശങ്ങള്‍ പലതവണ ഞാന്‍ മലയാളം സിനിമകളില്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ട്‌. നല്ല എന്തെങ്കിലും പരാമര്‍ശങ്ങളുണ്ടോ എന്നറിയില്ല, ഉണ്ടാകുമായിരിക്കാം(ഞാന്‍ അധികം സിനിമകള്‍ കാണാറില്ല).

ഇത്‌ മലയാളസിനിമയുടെ പ്രശ്നമാണോ? ഒരുപക്ഷേ മലയാളിയുടെതന്നെ ഒരു പ്രശ്നമായിരിക്കാം. അതിന്റെ ഒരു പ്രതിഫലനം മാത്രമായിരിക്കാം സിനിമയില്‍ കാണുന്നത്‌. എന്തായിരിക്കാം മലയാളിയുടെ ഈ വീക്ഷണത്തിനു കാരണം? മുന്‍പുമുതലേ എനിക്ക്‌ തോന്നിയിട്ടുള്ള ഒരു കാരണമുണ്ട്‌. കൊച്ചിയിലെ വാത്തുരുത്തി എന്നുപറയുന്ന സ്ഥലം തമിഴന്മാര്‍ കുടിയേറിത്താമസിക്കുന്ന ഒരു പ്രദേശമാണ്‌. മണ്ണുവെട്ടാണ്‌ അവരുടെ തൊഴില്‍. അടുത്തകാലം വരെ വലിയ വൃത്തിയും വെടിപ്പുമില്ലാത്ത ഒരു ചേരിയായിരുന്നു അത്‌. അവിടത്തെ ജനങ്ങളും ശുചിത്വത്തില്‍ അല്‍പം പിറകോട്ടായിരുന്നു(ഇപ്പോഴും താരതമ്യേന അല്‍പം പിറകോട്ടുതന്നെ). അടുത്തകാലം വരെ പഠിപ്പും വിവരവും ഇല്ലാത്തവരായിരുന്നു അവിടെ ഭൂരിഭാഗവും. തമിഴന്മാര്‍, തമിഴ്‌നാട്‌ എന്നൊക്കെ പറയുമ്പോള്‍ ഇവരും ഈ പ്രദേശവുമാണ്‌ ചെറുപ്പം മുതല്‍ എന്റെ മനസ്സിലേക്കു വന്നിട്ടുള്ളത്‌. തമിഴ്‌നാട്‌ മുഴുവനും ഇങ്ങനെയുള്ള സ്ഥലങ്ങളും ജനങ്ങളും ആണുള്ളത്‌ എന്ന് അന്ന് ഞാന്‍ കരുതി. കേരളത്തില്‍ കൂടുതലും ഇത്തരം വൃത്തിയിലും വെടിപ്പിലും പഠിപ്പിലും സംസ്കാരത്തിലും അല്‍പം പിന്നില്‍ നില്‍ക്കുന്ന, ചേറിലും ചെളിയിലും ജോലിചെയ്യുന്ന തൊഴിലാളികളായ തമിഴന്മാരാണുള്ളത്‌ എന്നുതോന്നുന്നു. മേല്‍പറഞ്ഞ കാര്യങ്ങളിലൊക്കെ മുന്നില്‍ നില്‍ക്കുന്ന തമിഴന്മാര്‍ കേരളത്തില്‍ അധികം ജോലി ചെയ്യുന്നില്ല എന്നുതോന്നുന്നു. കേരളം വിട്ടു പുറത്തുപോകാത്ത ഒരു മലയാളിയുടെ തെറ്റിദ്ധാരണയുടെ ഫലമായിരിക്കാം അവരെ നികൃഷ്ടജീവിയായി കാണാനുള്ള പ്രവണത. ഇത്തരത്തിലുള്ള ഒരു പ്രതിഭാസം സൗദി അറേബ്യയില്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ട്‌. അവിടെ ജോലിചെയ്യുന്ന ഇന്ത്യക്കാരില്‍ ഭൂരിഭാഗവും താരതമ്യേന താഴേക്കിടയിലുള്ള ജോലികള്‍ ചെയ്യുന്ന തൊഴിലാളികളാണ്‌. ഉയര്‍ന്ന ഉദ്യോഗം വഹിക്കുന്നവര്‍ വളരെ വിരളം. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഇന്ത്യയില്‍ മുഴുവന്‍ ഇത്തരത്തിലുള്ള ജനങ്ങളാണെന്നാണ്‌ അവിടെയുള്ള അറബികളുടെ ധാരണ. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഇന്ത്യക്കാരോട്‌ അവര്‍ ഭിക്ഷക്കാരോടെന്നവണ്ണം പെരുമാറുന്നു. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ലോകധനികരുടെ പട്ടികയില്‍ അനേകം ഇന്ത്യക്കാരുണ്ടെന്നും അറബികളുപയോഗിക്കുന്ന ഹോട്ട്‌മെയില്‍ വികസിപ്പിച്ചത്‌ ഇന്ത്യക്കാരനാണെന്നും അമേരിക്കയില്‍ മുപ്പത്തഞ്ചു ശതമാനം ഡോക്ടര്‍മാര്‍ ഇന്ത്യക്കാരാണെന്നും മറ്റുമൊക്കെ കേള്‍ക്കുമ്പോള്‍ അതുള്‍ക്കൊള്ളാനും വിശ്വസിക്കാനും കഴിയാതെ അവര്‍ കണ്ണുമിഴിച്ചിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

little things, big things...

“I decided to listen to my heart. My life became so much simpler and meaningful when I left the baggage of my past behind. The moment I stopped spending so much time chasing the big pleasures of life, I began to enjoy the little ones, like watching the stars dancing in a moonlit sky or soaking in the sunbeams of a glorious summer morning.”

-(the monk who sold his Ferrari)

the monk who sold his ferrari

title: The monk who sold his Ferrari
Author: robin sharma

Publishers: jaico books (2007)

Isbn: 978-81-7992-706-9

I had seen reviews and comments on this book in various places online, but never once read any of them as I generally don’t have the habit of reading reviews as I am afraid that the views of the reviewer might affect the way I see the book thus denying me the freedom to have an unbiased and original appreciation of it. Nevertheless the captivating title was successful in casting a spell on me, and that’s how my mind made a little note of it. And when after a while I saw this in a bookshop I bought it without much thinking. But to say the truth, the contents of the book failed to bring out that fascination in me that was sparked by its title.

I love reading about spirituality. But I guess this book has raped spirituality. It is all about shallow spirituality. It is all about creating formulas and shortcuts out of hardcore spirituality. It is guilty of having oversimplified the entire concept of spirituality. Spirituality basically is something that is to be experienced. Our selves can’t attain an exalted level of being just by blindly following some easy shortcut techniques. It is like learning swimming by reading a how-to swimming book. One can’t learn how to swim just by reading a book. One has to take the plunge and struggle with water and be committed and perseverant enough and has to go through a pretty tiresome procedure before one finally becomes capable of managing to keep oneself floating on the surface of the water. I am not saying that one has no right to write a book on spirituality. When a person who has firsthand experience of the spiritual world writes a book, it ignites a spark in the mind of the reader which evokes an interest in him/her to pursue the path of spirituality and self fulfillment in his/her own way. And creating that spark is the maximum a spiritual book can do. But this book enumerates certain formulas claiming that one who follows those shortcut techniques are bound to attain the highest levels of self realization that the great sages of the past had attained. The feeling I got when I read the book is that the author doesn’t have any firsthand spiritual experience. Instead he must have read a lot about spirituality and have compiled great principles and made a book out of it. And perhaps that’s why the author instead of telling the story in the first person employs a character julian to narrate the spiritual principles that is supposed to help anyone in becoming successful in their businesses and works through the medium of a fable.

The people who have given the title of leadership guru to the author are those lazy ones who always wants to make great money in their businesses and at the same time are looking for shortcut paths to achieve their goals. Their eyes are always on the goal, but they are not ready to tread the hard path that leads towards it. Instead they need if-you-do-this-you-will-get-this kind of formulas. And that’s why this book became such a big bestseller.

But the truth is that such formula books have never helped anyone in achieving their goals. If anyone has achieved anything it is just because he/she has it in him/her. He/she would have made it even without such a book.

But still I have great love for the title of this book. It is a fabulous title indeed for a book that deals with the subject of self-realization. Only the contents need to be changed!

saudi, i love you! and hate you! സൗദീ, ഞാന്‍ നിന്നെ സ്നേഹിക്കുന്നു! വെറുക്കുന്നു!

(note: each and every word of this post has been written in the light of my own experience and limited knowledge, and not as a result of any research. therefore, this is meant to be a very subjective post. so, if your opinions differ, it is quite normal.)


my home is where my feet are. this is how i used to think always. the entire world belongs to me! vasudhaiva kutumbakam!!?? thus, saudi arabia also became my home for a while. but now it's time to say goodbye. i'm off. i may never return to this place again. first, to delhi from here. i can't resist the urge to meet rakhi, to hug and kiss her and cry(she will burst into tears the moment she sees me. then i too will fail in holding back my tears!). and i'll plant a peck on her mummy's brow too. i also want to hold her drunkard yet sweethearted papa tight to myself, though it will only be hours later that he would recognize me if he is in a drunken state. then from there, i have to dart off to my home in kerala.

this land has given a lot to me. and yet snatched away many things from me. looking back at this moment of parting, what do i see? what is the feeling i have for this country? is it love? or hate? sure, there are enough reasons to love this part of the world. and to hate.. yeah, unfortunately, there are enough reasons to hate it too. and i tried hard to hate it for all the ugly faces it has shown me, but in vain. i now know that a hundred excuses to hate it fail to hold water when juxtaposed against one single excuse to love it.

warning: what follows is an account of my little joys and sorrows here in this land, which can be an extremely dull read. to save yourself from being bored to death, stop reading here and just take an about turn and run for your life in whichever direction you want!

my lazy stroll through the street was transformed to hell by children who pelted stones at me. i didn't scold or admonish them. neither did i chase them and apply my hard knuckles on their impudent skulls. all that can hardly bring about any difference in them. in fact, they are totally oblivious to what they do. it is just one of the numerous things that they have been practising for centuries or even millennia. these are the same people who threw stones at the prophet. it is just one of their favourite pastimes to throw stones at foreigners who walk in the streets, especially asians, as they are mostly labourers who pursue comparatively low-grade jobs, and hence despicable, slaves, in their eyes. is slavery not being haram an excuse for this attitude? these people can't be beaten by anyone in their racist tendencies. how can a people who believe that tribes and clans are above all else and have fought battles with their own race for the sake of their honour and keep picking rows from time to time in their names respect those that belong to other races? it has been almost one and a half millennia since the quran told that man has been divided into tribes and sects only in order to identify each other and that the most high in rank before god is the one most alert in one's faith. but alas! somehow, they have missed the point.

but they have something that most of us lack. it is one of the most prominent factors that prevent me from harbouring any feelings of hatred towards them. pure, innocent love. once they love you, they love you so truly and blindly that they don't hesitate in making any number of sacrifices for you. many of them are so naive. is it this same naiveness that takes away from them any inhibition in hurling stones at the passers-by whenever they feel an urge to do so? this land gave me a bunch of good friends. their friendship is enough for me to forget all my wrath to all others here. there are some other sweet memories too. this land even gifted me one of her darling daughters as my sweetheart for a while, though i couldn't get even a glimpse of her face hidden in the veil even once in spite of exchanging love and fondness and caring for each other for months. here, even love is incomplete when one has to bother about making sure from time to time that one's head still rests intact upon one's shoulders.

then there are those mutawwas(religious police) that prevent one from enjoying an evening outdoors. it's a rule that all shops and commercial establishments be closed when the call for prayer is heard from the mosques' loudspeakers. only after the prayers are over, i.e., after around half an hour, are they allowed to be reopened. during this time, the mutawwa-jeeps keep patrolling in the streets to check for any shops that are not closed and subject their owners to penalty. and, if they spot anyone loitering around without going to mosque to attend the prayers, they will be caught and taken with them. and prayers are there five times a day. when this is the present scenario of things, how could one be able to spend an evening outside breathing some fresh air? furthermore, there are no parks for loners. entry to parks is restricted to families only.

even refraining from going out and sitting in one's own room blogging away the time is risky in this place. and, what significance could a blog be of where there is no freedom of expression? yet, when the urge was too strong to resist, i too started a blog for the first time. in myspace( i never knew about blogger back then). but soon, somehow i started getting the uneasy feeling that my blog too was being under surveillance like many other websites. the long-bearded clerics were the people that controlled all internet services(it was only two or three months ago that the control was transferred to the communications department). so, all signals of my blog as well as webpages i visited had to pass through the servers of these clerics. when i heard the dreadful sounds of my heart thumping harder and harder, i looked no further. i deleted my blog straightaway. and burnt my precious handwritten diary too. and blogging remained just a dream for months. but dreams die hard. and i made yet another blog. this time in blogger. i started blogging anew with great care and alertness. still i kept getting the feeling that there was something wrong with my blog that might land me in trouble. in a short time, statcounter showed me that readers from some saudi i.p. addresses were spending hours diligently reading each and every post of mine. my heart started racing again. but this time, more than fear, disappointment and grief engulfed me. i didn't want to delete my blog once again. instead i started deleting one by one all the posts that others might 'feel bad about' or 'offensive'. but then, after this process, when i had a look at my blog, i felt as if i was looking at a blog written by someone else. it didn't look like mine at all. without further ado, i went to settings -> delete blog. and that was it! thus my second blog too vanished into thin air. both times, were there actually any authorities monitoring me? i can never be sure. perhaps it was all just my fear. anyway, once again, i lost all my connection with blogging for months. until i found out that there was an option to make use of a password and lock your blog. immediately i started yet another blog. before making any other settings, i switched off the feed. none other than me should read my blog! then i applied the password and locked my blog. none other than me should visit my blog! it's only after doing these that i made all other settings and started blogging again for the third time. and i blogged peacefully and secretly for several months. and i alone visited it and read it as a personal diary. by this time, it had been a little more than a year since king abdulla had sworn in as the new ruler of saudi arabia. and all had been witnessing the numerous steps of reforms taken by this liberal king unlike earlier monarchs in order to liberate the people from the shackles of ignorance and age-old orthodox superstitions and to march the country in the path of progress and modernity. human rights and freedom of expression started to be valued at least once in a while. journalists being taken prisoners for writing honest -- yet unpalatable to some -- accounts of what was going around started becoming a thing of history. like many others, i too drew a great deal of courage and fresh energy from all this. i couldn't wait further. i simply abandoned my password and kept the blog wide open for the world to see. and this very blog you are reading right now is it. but nervertheless nobody can be completely sure about anything. anything can happen any moment here. even today, i am startled by an unusual sound of something stirring nearby, irrespective of whether it is at the residence or the workplace or outdoors. each night i go to bed listening to the frightening sounds of my heavy heratbeats fearful of the dreaded knock at the door any moment.

nature has been always there to turn to when trust and confidence in humans seemed not to work. on one hand, even as the thick green of the date palms brought a glint to the eyes, i couldn't help but bow in the overwhelming awe elicited by the expanse of the sand dunes of the vast desert on the other. the queer pleasant feeling when the scorching summer wind blows past my face burning it is something i'm going to miss when i'm back home. the freedom to worship god could be the ultimate freedom one can expect here. there is hardly any considerable freedom in most other matters. hence i had to create a cute little closed world of my own. i savoured the nectar of the life in my own private little world. i learned to love loneliness. as osho says, it is not loneliness, but aloneness. loneliness is when you feel bored of it. it is when nobody is there with you. but aloneness is when you have yourself for company. it is when you enjoy being alone. as the saying goes, loneliness is not when you are alone and feel a gap between you and others, but when you feel a gap between you and yourself. perhaps i have always loved solitude, but back home there are rare chances of being alone. perhaps that is why i failed to notice it. now when i go back, searching for solitude is going to be one of my hard tasks.

i can't finish this post without jotting a few lines about the beloved monarch, king abdulla. he has been one of the reasons for me to love this country. all the previous rulers of this kingdom were living in their own closed worlds. with few diplomatic and friendly relationships with other countries, this nation remained an isolated island in the international scenario of things. which meant that even if someone attacked the kingdom that is weak in defence from outside, there will hardly be any country that would utter even a word in their favour, not to mention extend any support. perhaps it is a deep understanding of this drawback that set the new king on a round of trips around the nations, especially the third-world ones, of the world immediately after swearing in. he has been successful in forging a strong, cherishable bond with india within this short period of time. for the first time in the history of this nation where a female is not free to move around in public without a male chaperon from her family, a group of fifty female students from here made a trip to india to study about the country, without the black abaya that covers the body from head to toe or the veil that keeps the face hidden. a lot of girls work in various establishments today whereas it was forbidden until recently. where a lack of higher education facilities paved the path for the intellectual invasion from the west, abdulla took special interests in designing speedy proposals for new universities as a major step in the direction of moulding a self-reliant nation whose number of major universities could be counted with the fingers of a single hand. the freedom of the mass media such as newspapers and the internet is on the rise. whereas only about two years ago taking journalists prisoners was a usual news, now it has become history. blogger.com used to be blocked time and again. that has also moved to oblivion now. the practice of blocking blogs has also ended. the control of the internet network of the country which had been under the ministry of religious affairs until only a few months ago has now been transferred to the information ministry. the national tv channel that once aired not much other than quran recitation has now programs wherein mixed groups of boys and girls hold discussions on serious issues of the country. two human rights committees exist in saudi today. people don't hesitate anymore to approach the monarch directly in cases where they are denied justice. in a country devoid of cinema halls a film festival was conducted for the first time. even a fashion parade was held(eventhough only female spectators were allowed). book fairs are being conducted in a land where books, reading, readers, library, bookshops, all are rare species. in a nation whose constitution is the quran, the edicts of the clergy are rulings from the divine itself. but king abdulla intervened in many cases where the accused were innocent viewed from a human angle, although the religious judges had pronounced a decree of punishment for them, and unconditionally released them. there were no actions against the crimes of the clergy themselves until recent times. they were always considered above law, blemishless. but now, a group of clerics is facing trial in the court for crimes allegedly committed by them -- yet another first in saudi history. no doubt if the voluntary efforts made by the king in establishing friendship and unity among the middle-east nations that are at odds with each other continue the same way as now, he is going to win the nobel peace prize in the next five or ten years. i guess never has a ruler existed in this country who has been so loved and accepted by the expatriates and the citizens alike.

nevertheless there is a long way to go yet. and there is no idea as to how long it's going to take.

this is my final post from saudi arabia. it is a very very very incomplete and imperfect one. i have presented herein only a very vague profile of things. there are hundreds other reasons for me to like as well as dislike this nation. an attempt to state all of them will make this a tiringly lengthy post. moreover, i have not enough time for such an endeavour.

anyway, saudi, time's up. bye bye.

i love you!
and also hate,.. err..no.. still trying to hate, you!

the tents of bedouins

മരുഭൂമിയിലെ ബദുക്കളുടെ കൂടാരങ്ങള്‍

.

mighty waves and tiny ripples വന്‍തിരമാലകളും കുഞ്ഞോളങ്ങളും


.

the ship

കപ്പല്‍

.

date-palm groves

കണ്ണിനു കുളിരേകും ഈന്തപ്പനത്തോപ്പുകള്‍

.

saudi females (sometimes i call them black ghosts (not to ridicule, just for fun :) )

സൗദിസ്ത്രീകള്‍ (ഇവരെ ചിലപ്പോഴൊക്കെ ഞാന്‍ കറുത്തഭൂതങ്ങള്‍ എന്നു വിളിക്കുന്നു(പരിഹസിക്കാനല്ല, തമാശയ്ക്ക്‌ :) )

.

saudi males (sometimes i call them white ghosts (not to ridicule, just for fun :) )

സൗദിപുരുഷന്മാര്‍ (ഇവരെ ചിലപ്പോഴൊക്കെ ഞാന്‍ വെളുത്തഭൂതങ്ങള്‍ എന്നു വിളിക്കുന്നു(പരിഹസിക്കാനല്ല, തമാശയ്ക്ക്‌ :) )

.

it's the season of dates..

കാരക്ക കായ്ക്കുന്ന നാടിന്റേ... മധുവൂറും കിസ്സ പറഞ്ഞാട്ടേ.. :)

.

a sulaimani break !

ഒരു സുലൈമാനി ബ്രെയ്‌ക്ക്‌ !

.

an arab and his kids enjoying a leisure horsecart-ride: a scene from a park

ഒരറബിയും മക്കളും കുതിരവണ്ടിയില്‍ ഉല്ലാസസവാരിയില്‍: ഒരു പാര്‍ക്കിലെ ദൃശ്യം

.

a rock-carved poem by nature

പ്രകൃതി കല്ലില്‍ കൊത്തിവെച്ച കവിത

.

a kabsa break!

ഒരു കബ്‌സ ബ്രെയ്‌ക്ക്‌!

.

sunset in the oasis

മരുപ്പച്ചയിലെ സൂര്യാസ്തമയം

.

the ruler of the hearts: king abdullah

അബ്ദുള്ളാരാജാവ്‌: ഹൃദയങ്ങളെ ഭരിക്കുന്ന ഭരണാധികാരി

(അറിയിപ്പ്‌: ഇതിലുള്ള ഓരോ വാക്കും എന്റെ സ്വന്തം അനുഭവത്തിന്റെയും പരിമിതമായ അറിവിന്റെയും വെളിച്ചത്തിലെഴുതിയതാണ്‌; ഒരു ഗവേഷണത്തിന്റെയോ പഠനത്തിന്റെയോ ഫലമായി ഉണ്ടായതല്ല. അതുകൊണ്ട്‌ തന്നെ ഇത്‌ വളരെ വ്യക്തിനിഷ്ടമായ ഒരു പോസ്റ്റാണ്‌. അപ്പോള്‍ നിങ്ങളുടെ വീക്ഷണത്തില്‍ വ്യത്യാസങ്ങളുണ്ടെങ്കില്‍ അത്‌ സ്വാഭാവികം മാത്രം)


എന്റെ കാല്‌ കുത്തിയിരിക്കുന്നിടം എന്റെ നാട്‌. അങ്ങനെ ഞാന്‍ എപ്പോഴും കരുതിയിരുന്നു. ലോകം മുഴുവന്‍ എന്റേത്‌. വസുധൈവ കുടുംബകം!!?? അങ്ങനെ സൗദി അറേബ്യയും കുറച്ചുനാളത്തേക്ക്‌ എന്റെ നാടായി മാറി. പക്ഷേ ഇപ്പോള്‍ വിടപറയാന്‍ സമയമായിരിക്കുന്നു. ഞാന്‍ പോകുന്നു. ഇനിയൊരിക്കലും ഇങ്ങോട്ട്‌ തിരിച്ചുവന്നുവെന്നു വരില്ല. ആദ്യം ഡെല്‍ഹിയിലേക്ക്‌. രാഖിയെ കാണണം. കെട്ടിപ്പിടിച്ച്‌ ഉമ്മവെക്കണം, കരയണം(എന്നെ കാണുമ്പോഴേ അവള്‍ കരയും, അപ്പോള്‍ ഞാനും കരഞ്ഞുപോകും!). അവളുടെ മമ്മിയുടെ നെറ്റിയിലും ചുംബിക്കണം. മുഴുകുടിയനെങ്കിലും തങ്കം പോലത്തെ ഹൃദയമുള്ള അവളുടെ പപ്പയെയും കെട്ടിപ്പുണരണം (ലഹരിയിലാണെങ്കില്‍ പുണര്‍ന്നത്‌ ഞാനാണെന്ന് അറിയുക മണിക്കൂറുകള്‍ കഴിഞ്ഞ്‌ ലഹരിയിറങ്ങുമ്പോഴായിരിക്കും, എങ്കിലും). എന്നിട്ട്‌ അവിടെനിന്ന് കേരളത്തിലേക്ക്‌, വീട്ടിലേക്ക്‌ പോകണം.

ഈ നാട്‌ എനിക്ക്‌ പലതും തന്നു. പലതും തട്ടിപ്പറിച്ചു. പിരിയുന്ന ഈ വേളയില്‍ ഒന്ന് തിരിഞ്ഞുനോക്കുമ്പോള്‍, ഈ നാടിനോട്‌ എനിക്ക്‌ എന്തു വികാരമാണുള്ളത്‌. സ്നേഹമോ വെറുപ്പോ? സ്നേഹിക്കാന്‍ വേണ്ടുവോളം കാരണങ്ങളുണ്ട്‌. വെറുക്കാന്‍.... വെറുക്കാനും വേണ്ടുവോളം കാരണങ്ങളുണ്ട്‌. വെറുക്കണമെന്ന് ആഗ്രഹമുണ്ട്‌. വെറുക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചുനോക്കി. എങ്കിലും പറ്റിയില്ല. വെറുക്കാന്‍ നൂറു കാരണമുണ്ടെങ്കിലും സ്നേഹിക്കാനുള്ള ഒരു കാരണം മതി അതൊക്കെ നിഷ്‌പ്രഭമാക്കാന്‍ എന്നു മനസ്സിലായി.

മുന്നറിയിപ്പ്‌: ഇനി എന്റെ പരിഭവങ്ങളുടെയും കൊച്ചുകൊച്ചുസന്തോഷങ്ങളുടെയും ഭാണ്ഡം ഞാന്‍ അഴിക്കാന്‍ പോകുകയാണ്‌. ബോറടി താങ്ങാന്‍ തയ്യാറല്ലെങ്കില്‍ വായനനിര്‍ത്തി ഇവിടെത്തന്നെ അബൗട്ട്‌ ടേണ്‍ അടിച്ച്‌ വേറെയെങ്ങോട്ടെങ്കിലും ഓടിരക്ഷപ്പെടുക!

വഴിയിലൂടെ നടന്നുപോയപ്പോള്‍ സൗദിക്കുട്ടികള്‍ കല്ലെറിഞ്ഞു. ഞാന്‍ അവരെ ചീത്തവിളിച്ചില്ല. ഓടിച്ചിട്ടുപിടിച്ച്‌ തലക്ക്‌ കിഴുക്കിയില്ല. അതൊന്നും ചെയ്തതുകൊണ്ട്‌ ഒരു മാറ്റവും അവര്‍ക്ക്‌ വരാനില്ല. അവര്‍ ചെയ്യുന്നത്‌ എന്താണെന്ന് അവര്‍ക്ക്‌ ഒരുപിടിയുമില്ല. ഇന്നലെമുതലൊന്നുമല്ല, നൂറ്റാണ്ടുകളോ സഹസ്രാബ്ദങ്ങള്‍ തന്നെയോ ആയിട്ട്‌ അവര്‍ പിന്തുടര്‍ന്നുവരുന്ന ചില അനാവശ്യകാര്യങ്ങളിലൊന്ന് മാത്രമാണിത്‌. പ്രവാചകനെപ്പോലും കല്ലെറിഞ്ഞോടിച്ചവരല്ലെ. വഴിയിലൂടെ പോകുന്ന വിദേശികളെ, പ്രത്യേകിച്ച്‌ ഏഷ്യക്കാരെ കല്ലെറിയുക കുട്ടികളുടെ ഒരു നേരമ്പോക്ക്‌ മാത്രം. കാരണം ആ വിദേശികളില്‍ കൂടുതലും കൂലിവേല ചെയ്യുന്നവരാണ്‌, അതുകൊണ്ട്‌ അവരുടെ ദൃഷ്ടിയില്‍ നികൃഷ്ടര്‍, അടിമകള്‍! അടിമത്തം ഹറാമല്ലല്ലോ, അതുകൊണ്ടായിരിക്കാം. പോരാത്തതിന്‌ വംശീയവിവേചനത്തിന്റെ കാര്യത്തില്‍ ഇവരെ ആര്‍ക്ക്‌ തോല്‍പ്പിക്കാന്‍ കഴിയും? ഗോത്രവും ജാതിയും തറവാട്ടുമഹിമയും എല്ലാറ്റിനേക്കാളും വലുതെന്ന് കരുതുന്ന, അതിന്റെയൊക്കെ പേരില്‍ സ്വന്തം വംശത്തില്‍പ്പെട്ടവരോടുതന്നെ യുദ്ധങ്ങള്‍ ചെയ്തിട്ടുള്ള, ഇന്നും കലഹിക്കുന്ന, ഇവര്‍ മറ്റുള്ള വംശങ്ങളില്‍പ്പെട്ട ആള്‍ക്കാരെ എങ്ങനെ ബഹുമാനിക്കാന്‍? മനുഷ്യനെ വിവിധഗോത്രങ്ങളും സമുദായങ്ങളും ഒക്കെ ആക്കിമാറ്റിയത്‌ പരസ്പരം തിരിച്ചറിയുന്നതിനുവേണ്ടിമാത്രമാണെന്നും ദൈവത്തിന്റെ മുന്നില്‍ ഏറ്റവും മഹത്വമുള്ളവന്‍ ഏറ്റവും വിശ്വാസമുള്ളവന്‍ മാത്രമാണെന്നും ഖുറാന്‍ പറഞ്ഞുവെച്ചിട്ട്‌ ഏതാണ്ട്‌ ഒന്നര സഹസ്രാബ്ദമായി. ഇതുവരെ അവര്‍ക്ക്‌ അതിന്റെ പൊരുള്‍ മനസ്സിലായില്ല.

എങ്കിലും ഇവര്‍ക്കൊന്നുണ്ടല്ലോ നമുക്കു പലര്‍ക്കും ഇല്ലാത്തത്‌. ആ ഒന്നുതന്നെയാണ്‌ ഇവരെ വെറുക്കുന്നതില്‍നിന്ന് എന്നെ ശക്തമായി തടഞ്ഞുനിര്‍ത്തുന്നത്‌. കറയില്ലാത്ത സ്നേഹം. സ്നേഹിച്ചുപോയാല്‍ പിന്നെ ഹൃദയം പറിച്ച്‌ കൈയ്യിലെടുത്തുവെച്ചുതരും. അഥവാ ശുദ്ധമനസ്സ്‌. ആ ശുദ്ധസ്വഭാവം കൊണ്ടുതന്നെയാണോ എറിയണമെന്നുതോന്നുമ്പോള്‍ മുന്നും പിന്നും നോക്കാതെ കല്ലെടുത്തെറിയുന്നത്‌? ഒരുപിടി നല്ല സുഹൃത്തുക്കളെ തന്നു ഈ നാട്‌. അവരുടെ സ്നേഹം മതി ബാക്കിയുള്ള എല്ലാവരോടുമുള്ള ദേഷ്യം മാഞ്ഞുപോകാന്‍. പിന്നെ, മറ്റു ചില നല്ല ഓര്‍മ്മകളും കൂട്ടിനുണ്ട്‌. ഇവളുടെ ഒരു പ്രിയപുത്രിയെ ഒരു കാമിനിയായിപ്പോലും അല്‍പകാലത്തേക്ക്‌ ഈ നാട്‌ എനിക്ക്‌ തന്നു. മാസങ്ങളോളം സല്ലപിച്ചിട്ടും സ്നേഹം പങ്കുവെച്ചിട്ടും ഒരു തവണപോലും മുഖത്തെ മൂടുപടം മാറ്റി മുഖമൊന്നു കാണാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ലെങ്കിലും! തല കഴുത്തിനുമുകളില്‍ത്തന്നെയുണ്ട്‌ എന്ന് കൂടെക്കൂടെ ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിന്റെ ബദ്ധപ്പാടിനിടയില്‍ പ്രണയം പോലും എത്ര അപൂര്‍ണ്ണമായിപ്പോകുന്നു.

പുറത്തിറങ്ങി ഉലാത്താന്‍ താല്‍പര്യമില്ലാത്തത്‌ കല്ലെറിയുന്നതുകൊണ്ട്‌ മാത്രമല്ല, മതപ്പോലീസിന്റെ ശല്യം കൊണ്ടുകൂടിയാണ്‌. നമസ്കാരത്തിനായി ബാങ്ക്‌ വിളിച്ചാല്‍ കടകളും മറ്റു സ്ഥാപനങ്ങളും ഒക്കെ അടച്ചുപൂട്ടുക എന്നാണ്‌ നിയമം. അരമണിക്കൂറെങ്കിലും കഴിഞ്ഞ്‌, പള്ളിയില്‍ പ്രാര്‍ഥന കഴിയുമ്പോഴേ തുറക്കാന്‍ അനുവാദമുള്ളൂ. അടക്കാത്ത കടകളെ നിര്‍ബന്ധിച്ചടപ്പിക്കാനും ശിക്ഷാനടപടികള്‍ക്ക്‌ വിധേയമാക്കാനും വണ്ടിയില്‍ റോന്തുചുട്ടുന്ന മുത്തവ്വമാര്‍(മതപ്പോലീസുകാര്‍) ആരെയെങ്കിലും പള്ളിയില്‍ പോകാതെ നില്‍ക്കുന്നതുകണ്ടാല്‍ പിടിച്ചുകൊണ്ടുപോകും. പ്രാര്‍ത്ഥന ഒരുദിവസത്തില്‍ അഞ്ചുനേരമുണ്ടുതാനും. ഈ ചുറ്റുപാടില്‍ എങ്ങനെയാണ്‌ പുറത്തുപോയി ശുദ്ധവായു ശ്വസിച്ചുകൊണ്ട്‌ ഒരു സായാഹ്നമാസ്വദിക്കുന്നത്‌? പിന്നെ, പാര്‍ക്കുകള്‍ കുടുംബസമേതമായി പോകുന്നവര്‍ക്ക്‌ മാത്രം പ്രവേശനമുള്ള സ്ഥലമാണ്‌. ഒറ്റക്കു പോകുന്നവര്‍ക്കോ ബാചലേഴ്‌സിനോ അവിടെ പ്രവേശനം നിഷിദ്ധം!

പുറത്തെങ്ങും പോകാതെ മുറിയിലിരുന്ന് ബ്ലോഗെഴുതുകയോ മറ്റോ ചെയ്യാമെന്നുവെച്ചാല്‍പ്പോലും എത്ര പേടിക്കണം. അഭിപ്രായസ്വാതന്ത്ര്യമില്ലാത്ത രാജ്യത്ത്‌ ബ്ലോഗിനെന്തര്‍ത്ഥം. എങ്കിലും ആഗ്രഹം പിടിച്ചുനിര്‍ത്താന്‍ പറ്റാതായപ്പോള്‍ ആദ്യമായി ഒരു ബ്ലോഗ്‌ തുടങ്ങി. myspace-ല്‍.(blogger-നെക്കുറിച്ച്‌ അറിയില്ലായിരുനു എനിക്ക്‌). പക്ഷേ അധികം വൈകാതെതന്നെ ആരൊക്കെയോ എന്റെ ബ്ലോഗ്‌ കാര്യമായി നിരീക്ഷിക്കുന്നോ എന്ന് എനിക്കുതോന്നി. മതവകുപ്പിലെ താടിനീട്ടിയ മതമേധാവികളാണ്‌ ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ നിയന്ത്രിച്ചിരുന്നത്‌(രണ്ടുമൂന്നു മാസം മുന്‍പ്‌ മാത്രമാണ്‌ കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സ്‌ വകുപ്പിലേക്ക്‌ നിയന്ത്രണം കൈമാറിയത്‌). അപ്പോള്‍ എന്റെ ബ്ലോഗിന്റെയും ഞാന്‍ സന്ദര്‍ശിക്കുന്ന വെബ്‌സൈറ്റുകളുടെയും എല്ലാ സിഗ്നലുകളും മതമേധാവികളുടെ സര്‍വറില്‍ക്കൂടി കടന്നുവേണം വരാനും പോകാനും. ഹൃദയം പടപടാ ഇടിച്ചുതുടങ്ങിയപ്പോള്‍ ഒന്നും ആലോചിക്കാന്‍ നില്‍ക്കാതെ ബ്ലോഗ്‌ ഞാന്‍ ഡിലീറ്റ്‌ ചെയ്തു. എഴുതിയിരുന്ന പ്രിയപ്പെട്ട ഡയറിയും കത്തിച്ചു. പിന്നെ കുറച്ചുമാസങ്ങള്‍ ബ്ലോഗെഴുത്ത്‌ ഒരു സ്വപ്നം മാത്രമായി മനസ്സില്‍ അവശേഷിച്ചു. പക്ഷേ സ്വപ്നങ്ങളെ കുഴിച്ചുമൂടുന്നതില്‍ ആരെങ്കിലും വിജയിച്ചിട്ടുണ്ടോ. മാസങ്ങള്‍ക്കുശേഷം വീണ്ടും ഉണ്ടാക്കി ഒരു ബ്ലോഗ്‌. ഇത്തവണ blogger-ല്‍. കഴിയുന്നതും സൂക്ഷിച്ച്‌ ബ്ലോഗെഴുതാന്‍ തുടങ്ങി. എന്നിട്ടും എന്തോ ഒക്കെ കുഴപ്പങ്ങള്‍ എന്റെ ബ്ലോഗിന്‌ ഉള്ളതുപോലെ തോന്നി. അധികം കഴിയുന്നതിനുമുന്‍പെ statcounter എനിക്ക്‌ കാണിച്ചുതന്നു സൗദിയിലെ ചില ഐപ്പി അഡ്രസ്സുകളില്‍നിന്ന് ആരൊക്കെയോ മണിക്കൂറുകളോളം കുത്തിയിരുന്ന് എന്റെ ഓരോ പോസ്റ്റും വായിക്കുന്നുവെന്ന്. വീണ്ടും ഹൃദയം പടപടാ ഇടിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ഇപ്രാവശ്യം ഭയത്തേക്കാളും കൂടുതല്‍ ദുഃഖവും നിരാശയുമാണ്‌ തോന്നിയത്‌. ബ്ലോഗ്‌ വീണ്ടും ഡിലീറ്റ്‌ ചെയ്യാന്‍ മനസ്സനുവദിച്ചില്ല. അതുകൊണ്ട്‌ ആര്‍ക്കെങ്കിലും പ്രശ്നമായി തോന്നാനിടയുള്ള പോസ്റ്റുകള്‍ ഓരോന്നും കുത്തിയിരുന്ന് ഡിലീറ്റ്‌ ചെയ്തു. ബാക്കിയുള്ള പോസ്റ്റുകളെ അങ്ങനെ തന്നെ വെച്ചു. പക്ഷെ അതിനുശേഷം ബ്ലോഗ്‌ മൊത്തത്തില്‍ ഒന്നോടിച്ചുനോക്കിയപ്പോള്‍ അതെന്റെ ബ്ലോഗ്‌ പോലെ തോന്നിയില്ല. മറ്റാരുടെയോ ബ്ലോഗ്‌ വായിക്കുന്നതുപോലെ തോന്നി. പിന്നെ വൈകിയില്ല. settings-> delete blog. അങ്ങനെ ആ ബ്ലോഗിനോടും വിടപറഞ്ഞു. പക്ഷേ രണ്ടുതവണയും യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ഞാനുദ്ദേശിച്ച രീതിയില്‍ ആരെങ്കിലും എന്നെ നിരീക്ഷിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നോ? ഒരുപക്ഷേ എല്ലാം എന്റെ തോന്നലായിരുന്നിരിക്കാം. ഏതായാലും വീണ്ടും മാസങ്ങളോളം ബ്ലോഗിങ്ങും ഞാനും തമ്മില്‍ യാതൊരു ബന്ധവുമുണ്ടായില്ല. അതിനുശേഷമാണ്‌ ബ്ലോഗ്‌ പാസ്സ്‌വേഡിട്ട്‌ ലോക്ക്‌ ചെയ്യാനുള്ള സംവിധാനം വന്നത്‌ അഥവാ ആ സംവിധാനം എന്റെ ശ്രദ്ധയില്‍പ്പെട്ടത്‌. അങ്ങനെ വീണ്ടും തുടങ്ങി മറ്റൊരു ബ്ലോഗ്‌. ആദ്യമേ സെറ്റിങ്ങ്‌സില്‍ പോയി feed ഓഫ്‌ ചെയ്തുവെച്ചു. ഞാനല്ലാതെ മറ്റൊരാളും എന്റെ ഒരു പോസ്റ്റും വായിക്കണ്ട! പാസ്സ്‌വേഡിട്ട്‌ ലോക്ക്‌ ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. ഞാനല്ലാതെ മറ്റാരും എന്റെ ബ്ലോഗ്‌ സന്ദര്‍ശിക്കണ്ട! അങ്ങനെ കുറച്ചുമാസം അടച്ചുപൂട്ടിയിരുന്ന് ബ്ലോഗ്‌ ചെയ്തു. ഒരു സ്വകാര്യഡയറിയെന്ന പോലെ ഞാന്‍ മാത്രം അത്‌ സന്ദര്‍ശിക്കുകയും വായിക്കുകയും ചെയ്തു. പക്ഷേ ഈ സമയമായപ്പോഴേക്കും അബ്ദുള്ള രാജാവ്‌ അധികാരമേറ്റിട്ട്‌ ഒരുവര്‍ഷം കഴിഞ്ഞിരുന്നു. സൗദിയുടെ ചരിത്രത്തില്‍ മറ്റൊരു ഭരണാധികാരിയുടെയും കാലങ്ങളില്‍ നടക്കാത്ത പല പുരോഗമനപരമായ മാറ്റങ്ങളും ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ കീഴില്‍ നടക്കുന്നതിന്‌ എല്ലാവരും സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. മനുഷ്യാവകാശത്തിനും അഭിപ്രായസ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും വല്ലപ്പോഴുമെങ്കിലും അല്‍പസ്വല്‍പമൊക്കെ വിലകല്‍പ്പിക്കപെട്ടു. ഉള്ള കാര്യം തുറന്നെഴുതുന്നതിന്‌ പത്രപ്രവര്‍ത്തകരെ ജയിലില്‍പ്പിടിച്ചിടുക എന്നത്‌ പഴങ്കഥയാകാന്‍ തുടങ്ങി. മറ്റു പലരെയും പോലെ എനിക്കും അല്‍പസ്വല്‍പം ഊര്‍ജ്ജവും ധൈര്യവുമൊക്കെ കിട്ടി. പിന്നെ ഒന്നും നോക്കിയില്ല. പാസ്സ്‌വേഡ്‌ ഒക്കെ ദൂരെക്കളഞ്ഞു. ബ്ലോഗ്‌ തുറന്നുമലര്‍ത്തിയിട്ട്‌ എഴുതാന്‍ തുടങ്ങി. ആ ബ്ലോഗാണ്‌ എന്റെ ഈ ബ്ലോഗ്‌. ഒന്നില്‍ പിഴച്ചാല്‍ മൂന്നില്‍ എന്ന് ആള്‍ക്കാര്‍ പറയുന്നു. അതുകൊണ്ടാണോ ആവോ. എങ്കിലും ഇപ്പോഴും ഒന്നും അത്ര ഉറപ്പിക്കാന്‍ പറ്റില്ല. എപ്പോള്‍ വേണമെങ്കിലും എന്തും സംഭവിക്കാം. ഇപ്പോഴും വീട്ടിലായാലും ജോലിസ്ഥലത്തായാലും പുറത്തായാലും അസാധാരണമായ ഒരനക്കമോ ശബ്ദമോ കേട്ടാല്‍ ഞാന്‍ ഞെട്ടിത്തിരിഞ്ഞുനോക്കിപ്പോകുന്നു. എപ്പോഴാണ്‌ വാതിലില്‍ ഒരു മുട്ടുകേള്‍ക്കുക എന്നു ഭയന്നുകൊണ്ട്‌ ഓരോ രാത്രിയും ഹൃദയമിടിപ്പുകളുടെ ഭയപ്പെടുത്തുന്ന ശബ്ദം ശ്രവിച്ചുകൊണ്ട്‌ ഞാന്‍ ഉറങ്ങാന്‍ കിടക്കുന്നു.

മനുഷ്യനോടുള്ള ആത്മവിശ്വാസം കൈവിട്ടുപോകുമ്പോഴൊക്കെ കൂട്ടിന്‌ പ്രകൃതിയുണ്ടായിരുന്നു എപ്പോഴും. ഒരു വശത്ത്‌ ഈന്തപ്പനകളുടെ തിങ്ങിയ പച്ച കണ്ണുകളെയും കരളിനെയും കുളിരണിയിച്ചപ്പോള്‍ മറുവശത്ത്‌ മണല്‍ക്കൂനകള്‍ പരന്ന മരുഭൂമിയുടെ അപാരത മനസ്സില്‍ നിറച്ച വിസ്മയമുള്‍ക്കൊള്ളാന്‍ കഴിയാതെ കൈകൂപ്പിപ്പോയി! വേനലിലെ കൊടുംചൂടുള്ള കാറ്റ്‌ മുഖത്തെ പൊള്ളിച്ച്‌ തഴുകിനീങ്ങുമ്പോഴുള്ള അനുഭൂതി നാട്ടിലില്ലല്ലോ. ദൈവത്തെ ആരാധിക്കുവാനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യമല്ലാതെ മറ്റു പല കാര്യങ്ങളിലും കാര്യമായ സ്വാതന്ത്ര്യമില്ലാത്തതുകൊണ്ട്‌ എനിക്ക്‌ എന്റേതായ ഒരു ലോകം രൂപപ്പെടുത്തേണ്ടിവന്നു. ആ ചിന്തകളുടെയും ഭാവനകളുടെയും സ്വതന്ത്രമായ ലോകത്ത്‌ ഞാന്‍ മനോഹരമായി ജീവിച്ചു. ഏകാന്തതയുടെ മധു വേണ്ടുവോളം നുകര്‍ന്നു. അങ്ങനെ ഏകാന്തതയെ സ്നേഹിക്കാന്‍ ഈനാട്‌ എന്നെ പഠിപ്പിച്ചു. ഒരുപക്ഷേ ഏകാന്തതയെ എനിക്കെന്നും ഇഷ്ടമായിരുന്നിരിക്കണം. പക്ഷേ നാട്ടില്‍ ഏകാന്തമായിരിക്കാനുള്ള അവസരങ്ങളില്ലാത്തതുകൊണ്ടായിരിക്കണം എനിക്കത്‌ മനസ്സിലാകാതെ പോയത്‌. ഇനി നാട്ടില്‍ പോകുമ്പോള്‍ ഏകാന്തത തേടിയലയുക എന്നതായിരിക്കും ഏറ്റവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള കാര്യം.

എനിക്ക്‌ പ്രിയപ്പെട്ട രാജാവായ അബ്ദുള്ളയെക്കുറിച്ച്‌ രണ്ടുവാക്ക്‌ പറയാതെ ഈ പോസ്റ്റ്‌ എങ്ങനെ അവസാനിപ്പിക്കും? സൗദിയെ സ്നേഹിക്കാനുള്ള ഒരു പ്രധാനകാരണം അദ്ദേഹമാണല്ലോ. മുന്‍പുണ്ടായിരുന്ന സൗദി ഭരണാധികാരികള്‍ക്കൊക്കെ ഞാനും എന്റെ തട്ടാനും എന്ന ചിന്താഗതിയായിരുന്നു. ഒരു രാജ്യവുമായും നേരേചൊവ്വെയുള്ള നയതന്ത്രബന്ധങ്ങള്‍ സ്ഥാപിക്കാതെ ഈ രാജ്യത്തെ ഒരു ഒറ്റപ്പെട്ട ദ്വീപ്‌ പോലെയാക്കി മാറ്റി. പ്രതിരോധകാര്യങ്ങളിലും മറ്റും ഇത്ര ദുര്‍ബലമായ ഒരു രാജ്യത്തെ ആരെങ്കിലും കേറി ആക്രമിച്ചാല്‍പോലും പിന്തുണച്ചുകൊണ്ട്‌ ഒരു വാക്കുപോലും പറയാന്‍ ഒരു രാജ്യവും ഉണ്ടാകില്ല എന്നര്‍ത്ഥം. ഈ കുഴപ്പം ശരിക്ക്‌ മനസ്സിലാക്കിയതുകൊണ്ടാവണം അദ്ദേഹം അധികാരമേറ്റയുടനെ പ്രധാനരാജ്യങ്ങളെല്ലാം സന്ദര്‍ശിക്കാന്‍ പോയത്‌. പ്രത്യേകിച്ച്‌ മൂന്നാം ലോകരാഷ്ട്രങ്ങള്‍. ഇന്ത്യയുമായി വളരെ നല്ല ഒരു ബന്ധം അദ്ദേഹം ഇതിനകം സ്ഥാപിച്ചുകഴിഞ്ഞു. വീട്ടിലെ ആണുങ്ങള്‍ കൂടെയില്ലാതെ ഒറ്റക്ക്‌ എവിടെയും പെണ്ണുങ്ങള്‍ക്ക്‌ സഞ്ചരിക്കാന്‍ സ്വാതന്ത്ര്യമില്ലാത്ത നാട്ടില്‍നിന്ന് അമ്പതോളം പെണ്‍കുട്ടികളുടെ സംഘം ഇന്ത്യയെ അറിയാനായി ഇന്ത്യയിലേക്ക്‌ യാത്രനടത്തി. ശരീരം മൂടുന്ന കറുത്ത അബായയോ മുഖം മൂടുന്ന മൂടുപടമോ ഇല്ലാതെ. ഇത്‌ സൗദിചരിത്രത്തിലാദ്യം. പെണ്ണുങ്ങള്‍ക്ക്‌ ജോലി ചെയ്യാന്‍ അനുവാദമില്ലാതിരുന്ന നാട്ടില്‍ ഇന്ന് പല സ്ഥാപനങ്ങളിലും പെണ്‍കുട്ടികള്‍ ജോലി ചെയ്യുന്നു. ഉന്നതവിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ പോരായ്മ പാശ്ചാത്യശക്തികള്‍ക്ക്‌ ഈ നാടിനെ ചൂഷണം ചെയ്യാനുള്ള വളം വെച്ചുകൊടുത്തതുകാരണം അബ്ദുള്ള നാടൊട്ടുക്കും പുതിയ സര്‍വ്വകലാശാലകള്‍ സ്ഥാപിക്കാനുള്ള സത്വരനടപടികള്‍ കൈക്കൊണ്ടു. കാരണം ഇന്ന് ഇവിടെ നിലവിലുള്ള യൂണിവേഴ്‌സിറ്റികളുടെ എണ്ണം ഒരു കൈയ്യിന്റെ വിരലുകള്‍ കൊണ്ടെണ്ണിത്തീര്‍ക്കാന്‍ പറ്റും. പത്രം, ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ തുടങ്ങിയ മാധ്യമങ്ങളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം വര്‍ദ്ധിച്ചുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു. രണ്ടുവര്‍ഷം മുന്‍പ്‌ പത്രപ്രവര്‍ത്തകരെ ജയിലിലടയ്ക്കുക പതിവായിരുന്നെങ്കില്‍ ഇന്നത്‌ പഴങ്കഥയായിരിക്കുന്നു. ഇന്റര്‍നറ്റില്‍ മുന്‍പ്‌ blogger.com എത്ര പ്രാവശ്യം ബ്ലോക്ക്‌ ചെയ്തിരിക്കുന്നു! ഇന്ന് അതും ഇല്ല. എത്രയോ ബ്ലോഗുകള്‍ മുന്‍പ്‌ ബ്ലോക്ക്‌ ചെയ്തിരിക്കുന്നു. ആ പ്രവണതയും ഇന്ന് ഏതാണ്ട്‌ അവസാനിച്ചിരിക്കുന്നു. എതാനും മാസങ്ങള്‍ക്കുമുന്‍പ്‌വരെ മതമേധാവികള്‍ കൈകാര്യം ചെയ്തുകൊണ്ടിരുന്ന ഇന്റര്‍നറ്റ്‌ ശൃംഖല ഇന്ന് അവരുടെ കൈയ്യില്‍നിന്ന് വേര്‍പ്പെടുത്തി കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ മന്ത്രാലയത്തിന്റെ കീഴില്‍ കൊണ്ടുവന്നിരിക്കുന്നു. ഖുറാന്‍ പാരായണം മാത്രം കാണിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന സൗദിടെലിവിഷനില്‍ ഇന്ന് ആണ്‍കുട്ടികളും പെണ്‍കുട്ടികളും ഒന്നിച്ചിരുന്ന് കാര്യങ്ങള്‍ ചര്‍ച്ച ചെയ്യുന്നു. രണ്ട്‌ മനുഷ്യാവകാശകമ്മിറ്റികള്‍ ഇന്ന് സൗദിയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു. നീതി ലഭിക്കാത്ത കേസുകളില്‍ നിവേദനവുമായി ജനത്തിന്‌ രാജാവിനെ നേരിട്ടുകണ്ട്‌ സങ്കടം ബോധിപ്പിക്കാമെന്നുവന്നു. സിനിമാശാലകളില്ലാത്ത നാട്ടില്‍ ജിദ്ദയില്‍ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവല്‍ നടന്നു. സ്ത്രീകളുടെ ഫാഷന്‍ പരേഡും നടന്നു ഇവിടെ(സ്ത്രീകള്‍ക്ക്‌ മാത്രമേ പ്രവേശനമുണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ എങ്കില്‍ക്കൂടി). പുസ്തകങ്ങളും വായനയും അറിവുനേടലും പുസ്തകപ്രേമികളും ഒക്കെ അപൂര്‍വ്വസംഗതികളായ നാട്ടില്‍ ആദ്യമായി പുസ്തകമേളയും നടന്നു. ഖുറാന്‍ ഭരണകൂടമായിട്ടുള്ള നാട്ടില്‍ മതമേധാവികളുടെ വിധികല്‍പനകള്‍ ദൈവികകല്‍പനകള്‍ തന്നെയായതുകാരണം അതൊന്നും ആരും ചോദ്യം ചെയ്യാറില്ലായിരുന്നു. പക്ഷേ മനുഷ്യത്വത്തിന്റെ ദൃഷ്ടിയിലൂടെ നോക്കുമ്പോള്‍ കുറ്റമില്ലാത്ത പല കേസുകളിലും അബ്ദുള്ളരാജാവ്‌ ഇടപെട്ട്‌ 'കുറ്റവാളികളെ' നിരുപാധികം മോചിപ്പിച്ചു വിട്ടയച്ചു. മറ്റുള്ളവരെ ശിക്ഷിക്കുന്ന മതമേധാവികള്‍ക്ക്‌ സ്വയം ഒരു നിയമവും ബാധകമായിരുന്നില്ല. പക്ഷേ ഇന്ന് തങ്ങള്‍ ചെയ്ത തെറ്റുകള്‍ക്ക്‌ സൗദിചരിത്രത്തിലാദ്യമായി ഒരുകൂട്ടം മതമേധാവികള്‍ കോടതികയറിയിരിക്കുന്നു; ഇപ്പോഴും വിചാരണ നേരിട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ഒത്തൊരുമയില്ലാത്ത മദ്ധ്യപൗരസ്ത്യരാഷ്ട്രങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ സൗഹൃദവും ഐക്യവും സ്ഥാപിക്കാന്‍വേണ്ടി അബ്ദുള്ളരാജാവ്‌ മുന്‍കൈയ്യെടുത്ത്‌ നടത്തുന്ന പ്രയത്നങ്ങള്‍ ഇന്നത്തേതുപോലെ തുടര്‍ന്നുമുണ്ടായാല്‍ അഞ്ചോ പത്തോ വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കുള്ളില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്‌ സമാധാനത്തിനുള്ള നോബല്‍ സമ്മാനം ലഭിച്ചില്ലെങ്കിലേ അദ്ഭുതമുള്ളൂ.സ്വദേശികളും വിദേശികളും ഒരേ രീതിയില്‍ ഇത്രയധികം സ്നേഹിക്കുകയും അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുള്ള മറ്റൊരു ഭരണാധികാരി ഈ നാട്ടില്‍ മുന്‍പുണ്ടായിട്ടുണ്ടെന്നു തോന്നുന്നില്ല.

എങ്കിലും ഇനിയും കാര്യങ്ങള്‍ എത്രയോ ദൂരം പോകാനിരിക്കുന്നു. അതിനെത്ര സമയമെടുക്കുമെന്ന് ഒരു ഊഹവുമില്ല.

സൗദി അറേബ്യയില്‍നിന്നുള്ള എന്റെ അവസാനത്തെ പോസ്റ്റാണ്‌ ഇത്‌. ഇതൊരു വളരെ വളരെ വളരെ അപൂര്‍ണ്ണമായ പോസ്റ്റാണ്‌. കാര്യങ്ങളുടെ ചെറിയ ഒരംശം മാത്രമേ ഇവിടെ പറഞ്ഞിട്ടുള്ളൂ. ഈ നാടിനെ സ്നേഹിക്കാനും വെറുക്കാനും ഇനിയും നൂറുനൂറ്‌ കാരണങ്ങളുണ്ട്‌. അതെല്ലാം നിരത്തിയാല്‍ ഈ പോസ്റ്റ്‌ വല്ലാതെ നീണ്ടുപോകും. അതുകൊണ്ട്‌ അതിനു തുനിയുന്നില്ല. അതിനു സമയവുമില്ല.

ഏതായാലും സൗദീ, ഞാന്‍ പോകുന്നു.

ഞാന്‍ നിന്നെ സ്നേഹിക്കുന്നു;
വെറുക്കുകയും.. അല്ല, വെറുക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുകയും, ചെയ്യുന്നു!